Abstract:
قرآن کریم به عنوان متن مقدس مسلمانان از واژگانی بهره گرفته که برای بهدست-آوردن معنای دقیق آنها، استخراج مولفههای معنایی آنها ضروری است. در این میان، مفهوم «صراط» یکی از مفاهیم مهم و کاربردی قرآن کریم در حوزه راهنماشناسی و معادشناسی است که از دیرباز مفسران به آن توجه کردهاند. این پژوهش به شیوه توصیفی_تحلیلی و با استفاده از روش معناشناسی، مفهوم «صراط» از دیدگاه قرآن کریم را تبیین کرده است. با بررسی واژه صراط بر پایه رابطه جانشینی، روشن شد کلمات «هدی و طریق» به عنوان جانشین فقط یک مرتبه در قرآن ذکر شدهاند. همچنین ترکیب، «طریق مستقیم» با یک بار تکرار در قرآن بازگوکننده نوع گفتار جنیّان در وقت شنیدن قرآن است؛ آنان با راههای آسمانی که در شب طی میشود آشناتر از راههای زمینی بودند به همین دلیل از واژه «طریق» استفاده کردند. در یک مورد نیز موصوف واژه «مستقیم» حذف شده و بهطور مجازی هدایت به استقامت توصیف شده است. همچنین عبارت «هدی مستقیم» نیز ترکیبی حقیقی است که کلمه صراط در آن حذف شده تا به طور یقینی به هدایت رسیدن مسیری که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نشان میدهد، دلالت کند.
The Holy Qur’an, as the sacred text of Muslims, has used
words that, in order to obtain their exact meaning, it is necessary
to extract their semantic components. The concept of
“sirāt” is an important and practical concepts of the Qur’an in
the field of knowing the Guide and getting informed of Resurrection,
which has long been considered by commentators.
This research has explained the concept of “sirāt” from the
perspective of the Holy Qur’an in a descriptive-analytical way
using the semantic method. Examining the word sirāt based
on the paradigmatic relation, it became clear that the words
“hudā” and “tarīq” have been mentioned as substitutes only
once in the Qur’an. Also, the combination of “tarīq-in mustaqīm”
with one repetition in the Qur’an reflects the type of
speech of the jinn while listening to the Qur’an; They were
more familiar with the celestial paths at night than the earthly
paths, so they used the word “tarīq.” In one case, the object of
“mustaqīm” was omitted and the “guidance” is virtually described
“resistance”. Also, the phrase “hudan mustaqīm” is a
real compound in which the word “sirāt” has been omitted to
indicate with certainty the guidance of the path indicated by
the Holy Prophet (PBUH).
Machine summary:
همچنین عبارت «هدیً مستقیم» نیز ترکیبی حقیقی است که کلمه صراط در آن حذف شده تا به طور یقینی به هدایت رسیدن مسیری که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نشان میدهد، دلالت کند.
واژهی «مستقیم» در عبارت پر تکرار «صراط مستقیم» چه تفاوتی در روابط جانشینی با عبارات نایابی همچون «هدی مستقیم» و «طریق مستقیم» دارد؟ و پیام تازهی این عبارات قرآنی چه میباشد؟ در رابطه با معناشناسی با تکیه بر روابط همنشینی و جانشینی در قرآن کریم درباره بعضی واژهها مانند: نفس (نوشته عاطفه زرسازان)، کلمه (مرضیه شفیع زده)، حمیم (مرتضی قائمی)، حق (فرهاد ساسانی) و بین (گلی ملک آبادی) مقالاتی به نگارش درآمده ولی مقالهای با موضوع پژوهش حاضر نوشته نشده است.
(سید بن طاووس، 1409ق: 89) همه ذهن را به این سمت هدایت میکند که اگر جنّیان در گفتگویی که از آنها در سوره احقاف نقل شده از کلمه «طریق» برای راه و مسیر استفاده کردند نه از کلمات مترادف دیگری همچون «صراط» و «سبیل»؛ اشاره به این خصوصیت دارد که آنها ذهنشان با مسیرهای آسمانی در شب هنگام مأنوستر بوده است تا راههای زمینی.
بنابراین هم میشود گفت: «سبيل الله» و هم«طريق الله» (عسگری، 2014ق: 313) 5_2_جانشینی واژه «طریق» به جای مؤلفه «صراط» در قرآن کریم معمولاً از ترکیب صراط مستقیم استفاده میشود ولی در یک مورد که موقعیت خطابی رسولانی از اجنّه که برای هدایت قوم خود، پیام وحی را انتقال میدادند، شاهد هستیم که بافت ترکیبی گفتار تغییر کرده و واژه «مستقیم» وصف «طریق» قرار گرفته است.