Abstract:
قاسم یکی از فرزندان امام حسن مجتبی است که در کربلا به شهادت رسید. این پژوهش چگونگی مبارزه و شهادت آن حضرت را در منابع کهن بررسی کرده و به این نتیجه دستیافته که او دومین پسر شهید امام حسن در کربلا است. وی از نظر سِنی کوچک بوه و نوجوان توصیف شده است. قاسم برای مبارزه با دشمن از امام حسین اجازه خواست ولی امام نخست امتناعورزید تا با اصرار وی مواجه شد و سرانجام اجازه داد. او در میدان نبرد توسط عمر بن سعد اَزدی به شهادت رسید. درباره آن حضرت برخی گزارشهای بیسند نیز شهرت یافته است مانند اینکه 1- وی درباره مرگ گفت: «اَحلی من العسل»؛ 2- بدن او زیر سم اسبها پایمال شد؛ 3- امام حسن تعویذی در بازویش بسته بود که توصیه به یاری حسین میکرد و سرانجام به عروسی او منتهی شد. این گزارشها در این تحقیق مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکر تاریخی است.
The Ashura martyr Qasim was a son of the second Infallible Imam alHasan al-Mujtaba. This paper suggests that he was the second and younger son of his father. To join the battlefield, he sought permission from his paternal uncle, Imam al-Husayn. His request was first rejected, followed by a consent at last. His slayer was Umar b. Sa`d al-Azdi. There are some accounts and quotes ascribed to him, eg, his remark that death was sweeter than honey to him, that his body was trampled, and he had had his wedding on the eve of Ashura.
Machine summary:
این پژوهش چگونگی مبارزه و شهادت آن حضرت را در منابع کهن بررسی کرده و به این نتیجه دستیافته که او دومین پسر شهید امام حسن در کربلا است.
درباره آن حضرت برخی گزارشهای بیسند نیز شهرت یافته است مانند اینکه 1- وی درباره مرگ گفت: «اَحلی من العسل»؛ 2- بدن او زیر سم اسبها پایمال شد؛ 3- امام حسن تعویذی در بازویش بسته بود که توصیه به یاری حسین میکرد و سرانجام به عروسی او منتهی شد.
2- بدن قاسم (ع)زیر سم اسبها در برخی کتابهای متأخر روایت شده است که بدن حضرت قاسم زیر سم اسبها پایمال شد؛ اما آنچه در منابع متقدم آمده این است که وقتی قاسم عمویش را صدا زد، امام حسین به سرعت خود را به قاسم رساند و قاتل او را که عمر بن سعد اَزدی بود، با شمشیر زد و دستش آویزان شد و او فریاد کشید.
این داستان در کتاب روضةالشهداء کاشفی و منتخب طریحی و سپس برخی دیگر کتابهای متأخر با طول و تفصیل گزارش شده است و در اینجا بهطور مختصر به آن اشاره میشود: هنگامی که حضرت قاسم اجازه میدان خواست، امام حسین امتناعورزید.
نتیجه بررسی و مطالعۀ چگونگی شهادت حضرت قاسم در منابع اولیه نشان میدهد که او در کربلا حضور داشته و برای دفاع از عمویش سیدالشهدا شجاعانه مبارزه کرده است.