Abstract:
سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلّص به شهریار از شاعران نامدار و
پرآوازه ی معاصر است که در غزل سرایی از مقام والایی برخوردار است .
اندیشه هایش به سبب اشتمال بر اخلاق و نصایح ، شور و حال و شیفتگی
خاص، مقام بزرگی در شاعری برای او کسب نموده است. اشعار او با توجه به
آبشخورهای فرهنگی و مذهبی اش تحت تاثیر آیات مبارکه ی قرآنی و احادیث
نبوی و قصص قرآنی و داستان زندگی پیامبران به صورت های گوناگون از قبیل
تلمیح، اقتباس، حلّ، درج و تضمین قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده
است که جلوه هایی از این تاثیرپذیری در دیوان شهریار به نمایش گذاشته شود.
Machine summary:
سیمای محمدّ رسول الله در دیوان شهریار عرش الهی در شعر شهریار به وجود عظیم پیامبر (ص) قائم و پابرجاست: ستون عرش خدا قائم از قیام محمد ببین که سر به کجا میکشد مقام محمد) به جز فرشتهی عرش آشیان وحی پرنده پر نتواند زدن به بام محمد) (شهریار، 1373؛ 97) مهر نبوت نیز از جمله مضامینی است که شهریار در مدح پیامبر بدان اشاره کرده است: مهر نبوت از جمله علامات نبوت حضرت بود و آن بر کتف وی بودی بر آن نبشته که "لا اله الا الله" (سورآبادی، 1365: 416).
به صوتی یادگاری از پیمبر اذان سرکرد و گفت الله اکبر پس آن گه مهبط روح الامین را محمد رحمة للعالمین را بلال است این اذان گوی پیمبر پیمبر زنده شد الله اکبر (همان، 410) بلبل نه عجب گر همهای خواجهی لولاک تا حشر زند نعره به گُلبانگ بلالت (ج سوم، ص 128، غ خلسهی خیال) اشاره دارد به: لولاکَ لَما خلقتُ الافلاکَ و نیز: لولا محمّدٌ ماخلقتُ الدّنیا والآخرةَ و لا السّماواتِ والارضَ وَ لا العرشَ ولا الکرسیَّ ولا اللَّوحَ و لا القلمَ و لا الجنَّةَ و لا النّارَ و لو لا محمّدٌ ما خلقتُکَ یا آدمُ (حدیث نبوی/ احادیث/ 172) سیمای حضرت موسی کلیم الله در دیوان شهریار موسی پسر عمران پیامبر و نجات دهندهی قوم یهود است.