Abstract:
در پژوهش حاضر، و از منظر فرانقش متنی از رویکرد نقشگرای هلیدی، شباهتها و تفاوتهای احتمالی شیوة بهرهمندی ازساخت آغازگری کتب زبان تخصصی گرایشهای علوم انسانی و مهندسی سازمان «سمت»، از نویسندگان ایرانی و کتب همسان از نویسندگان غیر ایرانی بررسی میشود. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و جامعة آماری آن 32 متن خواندنی از منابع مورد نظر است. طبق نتایج پژوهش، در میزان استفاده از آغازگرها در کل پیکره، در بین نویسندگان و در گرایشهای تحلیلی، تفاوت زیادی دیده نمیشود؛ زیرا، آغازگر تجربی صد در صد، آغازگر ساده بیش از آغازگر مرکب (76% در برابر 24%) و آغازگر متنی بیش ازآغازگر بینافردی (5/ 22% در برابر 2%) کاربرد دارد. علت اصلی آن به ژانر بودن تالیفات آنها مربوط میشود. بر پایة یافتههای پژوهش: جایگاه آغازگر در زبان انگلیسی معنادار است و در تدوین کتب دانشگاهی، بهویژه در کتب زبان تخصصی، رعایت میشود؛ شباهت زیاد و همسویی چارچوب نگارش نویسندگان مختلف با نظریة نقشگرایی نشاندهندة کارآمدی این دیدگاه در ارزیابی کتب علمی است؛ مولفان به اثربخشی فرانقش متنی بهمنزلة ابزاری در گسترش و انسجام متن و میزان بهرهوری از آن در تفکیک ژانرهای مختلف دانشگاهی توجه دارند و در نهایت اینکه انتخاب کتاب درسی بر این مبنا که نویسندة آن ایرانی یا غیر ایرانی باشد، معیار مناسبی نیست.
In Functional Grammar, theme is a structure that plays a key role in message processing and it refers to the subject matter to which the message relates. Due to having such role, this linguistic concept is considered in the analysis of educational texts by those interested in this field. In the present study, drawing upon textual metafunction of Functional Theory, finding possible similarities and differences in the theme selection of universities’ ESP textbooks in Humanities and Engineering disciplines by Iranian(SAMT) and non-Iranian authors is of significant interest.The method of this research is descriptive-analytical and the statistical population is 32 readable texts from the sources.The results showed that there is no significant difference in the use of themes in the corpus, among authors,and between dicsiplines; so that,100% experimental themes, simple themes more than multiple themes (76% vs. 24%) and textual themes more than interpersonal themes (22.5% vs. 2%) have been used by all authors. It seems that the main reason for this similarity is related to the genre similarity of writings. Based on the findings, the following results can be inferred: Theme is meaningful in the English language and is taken into account in the writing of academic textbooks, especially in ESP; the remarkable similarity and the writing framework alignment of different authors with Halliday’s systemic functional theory suggests the usefulness of this view in the evaluation of scientific books; the authors' attention to the effectiveness of the textual metafunction as an efficient resource in the construction, development, and coherence of texts, as well as its efficiency in academic textbooks division to different genres is elaborated; finally, in the light of these findings, it can be said that choosing a textbook based on the criteria that the author is Iranian or not, is not desirable.
Machine summary:
بر پایۀ یافته های پـژوهش : جایگاه آغازگر در زبان انگلیسی معنادار است و در تدوین کتـب دانشـگاهی، بـه ویـژه در کتـب زبـان تخصصی، رعایت میشود؛ شباهت زیاد و هم سویی چارچوب نگارش نویسـندگان مختلـف بـا نظریـۀ نقش گرایی نشان دهندة کارآمدی این دیـدگاه در ارزیـابی کتـب علمـی اسـت ؛ مؤلفـان بـه اثربخشـی فرانقش متنی به منزلۀ ابزاری در گسترش و انسجام متن و میـزان بهـره وری از آن در تفکیـک ژانرهـای مختلف دانشگاهی توجه دارند و در نهایت این که انتخاب کتاب درسی بـر ایـن مبنـا کـه نویسـندة آن ایرانی یا غیر ایرانی باشد، معیار مناسبی نیست .
ابوالحسنی و میرمالک ثانی (١٣٨٧) نیز در «بررسـی کتـاب هـای درسـی دانشـگاهی براساس نظریۀ نقش گرای نظام منـد هلیـدی و مقایسـۀ آن بـا متـون همسـان غیـر درسـی» بـه بررسی و مقایسۀ توزیع فراوانی فرایندها در کتاب های درسی دانشگاهی با متون همسان غیر درسی در دو رشتۀ مختلف علوم انسانی و علوم پایه پرداخته و مشخص کرده اند کـه در میـزان وقوع فرایندها در بین کتب مربوط به یک شاخۀ علمی بـا گـرایش هـا و موضـوعات مختلـف ، تفاوت معناداری وجود ندارد و تفـاوت معنـادار مشـاهده شـده در فراوانـی فراینـدها در کتـب مربوط به دو رشـتۀ مـورد بررسـی بـه هـدف گوینـده مربـوط مـیشـود؛ عـلاوه بـر این ،کتـب تخصصی با اهداف آموزشی خـاص از سـاختار زبـانی ویـژه ای برخوردارنـد و امـر خـوانش و درک آسان آن ها به این ویژگی وابسته است .