Abstract:
هدف مقاله، واکاوی جایگاه تفکر انتقادی در اسناد بالادستی آموزشوپرورش ایران از نظر میزان کاربست مولفههای تفکر انتقادی فسیونه است. به همین منظور، پژوهشگر برای دستیابی به پاسخ پرسشها از پارادایم کیفی بهره جسته است. از بین جامعه پژوهش، اسناد برنامه درسی ملی و مبانی نظری تحول بنیادین به روش هدفمند و با در نظر گرفتن قواعد حداکثر تنوع و رسیدن به مرحله اشباع نظری انتخاب شدند. در این پژوهش، روش تحلیل محتوای کیفی نظام مقولهبندی قیاسی بهکار رفته و بر دو بعد گرایشی و مهارتی تفکر انتقادی از دیدگاه فسیونه تمرکز شده است. یافتههای حاصل از تحلیل محتوای اسناد نشان میدهند که در بعد گرایشی، بیشترین توجه به گرایش اطمینان به تعقل خود و کمترین توجه به گرایش کنجکاوی است. در بعد مهارتی نیز بیشترین توجه به مهارت ارزشیابی و کمترین توجه به مهارت توضیح است. یافتههای پژوهش بیانگر تناسب نسبتا نزدیک بین این دو بعد در این اسناد است. پیشنهاد میشود با استناد به ضرورت اصل ترمیم و بازنگری اسناد تحول بنیادین آموزشوپرورش در بازههای زمانی، سند برنامه درسی ملی در بعد گرایشهای تفکر انتقادی، بازنگری و اصلاح شود.
This paper aims to investigate the position of critical thinking in the high level documents of Iranian education in terms of the application of components of Peter Facione's critical thinking. To this end, the researcher has used a qualitative paradigm. From among the research population, national curriculum documents and theoretical foundations of fundamental change were selected in a purposeful way, taking into account the rules of maximum diversity and reaching the level of theoretical saturation. This research used the method of qualitative content analysis of the deductive categorization system and focused on two tendency and skill dimensions of critical thinking from Facione's point of view. Findings obtained from the analysis of the content of documents show that in the tendency dimension, the most attention is paid to the tendency of confidence in one’s rationality, and the least attention is paid to the tendency of curiosity. In the skill dimension, the most attention is paid to evaluation skills and the least attention is paid to explanation skills. The research findings indicate a relatively close relationship between these two dimensions in these documents. It is suggested that, based on the necessity for the principle of amendment and revision of the documents of the fundamental transformation of education in different time periods, the national curriculum document be revised and amended in terms of critical thinking tendencies.
Machine summary:
جمعبندي جايگاه مهارتهاي تفکر انتقادي در اسناد برنامه درسي ملي و مباني نظري تحول بنيادين {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بهطور کلي جمعبندي يافتههاي حاصل از تحليل محتواي هر دو سند نشان ميدهد که بيشترين توجه به مهارت ارزشيابي با فراواني ۱۶۵ و بعد از آن به مهارتهاي تحليل با فراواني ۱۴۶، خودتنظيمگري با فراواني ۱۲۶، تعبير و تفسير با فراواني ۱۰۷، استنتاج با فراواني ۵۶ و نهايتاً مهارت توضيح با فراواني ۳۳ شده است.
پرسش دوم: جايگاه گرايشهاي تفکر انتقادي در نظام فعلي تعليموتربيت ايران بر اساس ديدگاه پيتر فسيونه چگونه است؟ ابتدا در جدول شماره ۷ نمونههايي از تحليل محتواي اسناد بالادستي از نظر کاربست گرايشهاي تفکر انتقادي از منظر فسيونه آورده شده است و در ادامه در جداول شماره ۸ و ۹ و۱۰ به جايگاه هر گرايش از نظر فراواني و رتبه به ترتيب در سند برنامه درسي ملي و سند مباني نظري تحول بنيادين، و جمعبندي نهايي از جايگاه هر گرايش اشاره شده است.
جمعبندي جايگاه گرايشهاي تفکر انتقادي در اسناد برنامه درسي ملي و مباني نظري تحول بنيادين {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بهطور کلي جمعبندي يافتههاي حاصل از تحليل محتواي اسناد نشان ميدهد که بيشترين توجه به گرايش اطمينان به عقلانيت و تعقل خود با فراواني ۱۰۶، و بعد از آن به گرايشهاي ذهن باز با فراواني ۱۰۴، تحليلگري با فراواني ۹۲، خردمندي يا بلوغ فکري با فراواني ۸۹، انتظام فکري با فراواني ۸۰، حقيقتجويي با فراواني ۷۰، و نهايتاً گرايش کنجکاوي با فراواني۶۰ شده است.
A. , The California a critical thinking skills test: college Level technical report experimental validation and content validity, California: The California Academic press Retrieved April 27, 2011, from the world, 1990, web: Hyperliny reference not valid.