Abstract:
نفس، یکی از ابعاد وجودی انسان است که دارای مراتب مختلفی و به حالات و شیون مختلفی متصف میشود. یکی از این حالات، حالت لوامگی آن است که پس از اتصاف به آن، «نفس لوامه» خوانده میشود. اینکه نفس لوامه چیست و چه عواملی در فعلیت و بیداری آن نقش دارند، مسیلهای است که این پژوهش به دنبال پاسخ به آنها است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است و در جمعآوری دادههای، از منابع کتابخانهای استفاده شده است. با مطالعه و بررسی منابع مربوطه، به دست آمد که نفس لوامه یکی از حالات، مراتب و شیون نفس است که؛ هنگام ارتکاب معاصی توسط آدمی، بدان متصف میشود؛ بدین معنا که تمامی انسانها از بر و فاجر، بعضی هم در دنیا و هم در قیامت و بعضی صرفا در قیامت، بر اثر حضور و بروز عواملی بیداری آفرین، این حالت لوامگی را در خود احساس کرده و در نتیجه، به دلیل انجام فجور و یا قلت انجام کار نیک، ندامت حاصل شده و به ملامت خود میپردازند.
Soul is part of man's existence and it has different levels and is described to
have different states. One of, these states is its being self-reproaching and it is
referred to as self-reproaching after it gets into this state. What reproaching soul
is and what factors contribute to in its actuality and awakening is the question
asked by this research. In this research a descriptive-analytical method and
library based method are used for organizing the ideas and collecting the data.
An enquiring into the relevant sources reveals that self-reproaching - Day is one
of the states, levels and aspects of the soul. Which is attributed to people when
they commit sins, that is, all people, including the pious and the wicked feel the
state of self-reproaching some in this world and in the Resurrection Day, and
some only in the Resurrection Day, due to the involvement of awakening
factors, and as a result, they feel remorseful and blame themselves for their
paucity of benefaction and the evil deeds they have done.
Machine summary:
با مطالعه و بررسي منابع مربوطه، به دست آمد كه نفس لوّامه يكي از حالات، مراتب و شئون نفس است كه؛ هنگام ارتكاب معاصي توسط آدمي، بدان متصف ميشود؛ بدين معنا كه تمامي انسانها از برّ و فاجر، بعضي هم در دنيا و هم در قيامت و بعضي صرفاً در قيامت، بر اثر حضور و بروز عواملي بیداری آفرین، اين حالت لوّامگي را در خود احساس كرده و در نتيجة، به دليل انجام فجور و يا قلت انجام كار نيك، ندامت حاصل شده و به ملامت خود ميپردازند.
در نتیجه، تأثیر این قوا، یکی از مراتب و حالات عارضه بر آن، حالت لوّامه است كه تحت تأثير قوه عقل و با استعانت از آن عمل نموده و انسان را در مسير بيداري فطرت الهي قرار ميدهد.
اما از اين جهت كه ظرف تحقق آثار و ویژگیهای آن را فقط قيامت ميداند، مورد پذيرش نيست؛ چراكه بر اساس تعاريف صورت گرفته، كاركرد نفس لوّامه در اين دنيا، ايجاد احساس ملامت و ندامت از ارتكاب گناه و ممانعت از ارتكاب مجدد آن، به هدف تزكيه و تعالي انسان است.
ازاينرو، با توجه به این اوصاف و اقوال، نفس لوّامه همان نفس باقي بر فطرت الهي و وجدان اخلاقی است که در این دنیا، صاحب خود را به هنگام ارتکاب معاصی ملامت نموده، به جبران و اصلاح وا میدارد.