Abstract:
انسان این موجود مرکب از جسم و روح از سوی خالق خویش بر دیگر مخلوقات برتری داده شده است. با توجه به آیات الهی این کرامت و برتری در دو وجه قابل تفکیک است. کرامت اولیه و فطری، که در آیه شریفه 70 سوره اسری، انسان تکریم گشته و بر دیگر موجودات برتری داده شده است. و کرامت ثانویه که در آیه 13 سوره حجرات با معیار تقوا تبیین گشته است. کرامت اولیه که به سبب وجود عقل و بهره مندی از مواهب آن می باشد سبب تفضیل بنی آدم بر سایر موجودات است. اما کرامت عالی و ارزشی سبب تفضیل حقوق با پشتوانه حقایق عینی در عالم تکوین است. در این نگاره برآنیم تا با بررسی مفهوم کرامت بر اساس آموزه های قرآنی نقش آن را در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بررسی نماییم.
Machine summary:
(جوادی آملی،90،ص) اکنون با توجه به ابعاد وجودی انسان، باید دانست کرامت مورد نظر قرآن بر کدام بعد انسانی منطبق است: تکریم اولیه ای که در انسان به ودیعه نهاده شده و در آیه 70 سوره اسری مورد تصریح قرار گرفته ناظر به عقل بشری است که به هیچ موجود دیگری داده نشده و انسان بوسیله آن خیر را از شر و نافع را از مضر تشخیص می دهد.
با توجه به اینکه ارزش هر انسانی به میزان عمل و کیفیت او بستگی دارد، قرآن برای ارتقای کرامت بالقوه به بالفعل و تبدیل کرامت اولیه به کرامت ارزشی معیار تقوا را اساس قرار میدهد: یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر او انثی و جعلناکم شعوبا و قبایل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقاکم ان الله علیم خبیر(13، سوره حجرات) بر اساس آیات الهی هیچ گونه تفاوتی جز تقوی نمی تواند معیار تبعیض و نابرابری تلقی گردد؛ اما آیا کرامت که سبب تفضیل و تفاوت در بهره مندی از ارزش های انسانی است باعث تفاوت در بهره مندی حقوق افراد در جامعه انسانی و عامل تبعیض در برابر قانون می شود و یا نابرابری و تمایز بر اساس تقوا معیاری در تقسیم وظایف و وسیله ای برای نیل به اهداف عالیه انسانی است؟ (عمید زنجانی،87،ص 418 ) بخش سوم: کرامت حق است یا حکم پیش از پاسخ به سوال قبل لازم است بدانیم کرامت حق است یا حکم ؟ اگر امری صرفا جنبه قانونی داشته یا در حد وظیفه باشد و به اشیاء بر گردد حکم نامیده می شود اما اگر امری از اختیارات به شمار آید و به انسان بر گردد حق نام دارد.