Abstract:
همان طور که می دانیـم از دیـرباز تاکنـون، وزن و موسیقی شعـر، به عنـوان عنـاصر شعـر، به حسـاب آمده و مهم تلقّی شـده اند. در واقع جنبـه های مختلف موسیقی،هر چنـد به عنوان رویکردی جدید نیست امّا قبل از دوره ی معـاصر آن چنـان که بـاید مورد توجّه و مطالعه ی محققان قرار نگرفته است.
فیاض لاهیجی از شاعران قرن یازدهم هجری است، که دیوانش شامل غزلیات و قصاید و قطعات و مثنویات... است. این مقاله دربرگیرنده ی پژوهشی در زمینه ی موسیقی شعر در دیوان وی است، که در آن به بررسی نحوه ی توجه و کاربرد انواع اوزان و بحور به کار رفته در دیوان پرداخته شده است. فیاض لاهیجی هم چنین به موسیقی کناری که شامل قافیه و ردیف است و نیز موسیقی درونی که آرایه های بدیعی را شامل می شود (تکرار، جناس،تضاد...)توجه نشان داده و جهت ایجاد موسیقی در اشعارش بهره برده است.
As we know,music and poetry weight were the most important elements. Different aspects of music, though not as a new approach, but it was not concerned. FayyaZLahiji was the poet of the eleventh century AD and his Divan includes sonnets and odes and parts of Mathnavi. This article includes research in the field of music lyrics in his Divine, it examines how the rhyme and meter has been used in his book. FayyazLahiji benefited from the lateral music to create music in poetry, that consist of internal music within original array(repeating, pun, conflict ...).
Machine summary:
بررسي موسيقي شعر در ديوان فياض لاهيجي سمانه فيضي ١ تاريخ دريافت : ٩٣/١٢/٢٥ تاريخ پذيرش : ٩٤/٨/٢٥ چکيده همان طور که مي دانيـم از ديـرباز تاکنـون ، وزن و موســيقي شــعـر، به عنـوان عنـاصر شعـر، به حسـاب آمده و مهم تلقي شـده اند.
فياض لاهيجي هم چنين به موســيقي کناري که شــامل قافيه و رديف است و نيز موسيقي دروني که آرايه هاي بديعي را شــامل مي شــود (تکرار، جناس ، تضاد...
بـا توجه به اينکه تســلط فيـاض در سرودن غزل بيش از سـاير قالب هاي شعـري اســت سعي بر آن شـــده تا ديوان وي را از جهت موسيقي شــعر در سه مقوله مورد بررسي قرار دهيم : ١-موسيقي بيروني ٢-موسيقي دروني ٣- موسيقي کناري موسيقي بيروني : «منظور از موســيقي بيروني شــعر، جـانب عروضي وزن شعـر است که بر همه ي شــعرهايي که در يک وزن ســروده شده اند، قـابل تطبيق اســت .
بحر هزج که داراي موسيقي سنگين و آرامي است بيشترين کاربرد را در ديوان فياض لاهيجي داشــتـه است و ســپس بحـر رمل که موسيقي عاشقانـه و خوش آهنگي دارد مورد اســتفـاده قرار گرفته اســت .
نکته اي که شايان ذکر است ، اين است که قافيه تنها تکرار هجـاهايي در پايان مصرع ها و ابيات نيســت ، بلکه قافيه مي تواند نقـش هاي ديگر هم در شعر ايفـا کند، از جمله تأثيري که در افزايش موسيقايي کردن کلام منظـوم دارد که خودش کمک بـزرگي براي به خاطر ســپـردن شعـر اســت ، و همچنين تأکيـد و تکيه بر کلام را مي توان باقرار دادن آن در قافيه بيشتر کرد.
تکرار واژه : «از نظر اين که تکرار، نقشــي اساســي در موســيقي شعر دارد قابل توجه اســت .