Abstract:
نابسامانی نظام توزیع مراکز خدماتی در فضاهای شهری زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است. لذا توجه به خدمات و نحوه توزیع آن در سطح شهرها یک اصل اساسی در راستای توسعه پایدار شهرها و زمینه ساز عدالت فضایی می باشد. هداف از این پژوهش، تحلیل فضایی خدمات شهری در مناطق ده گانه کلانشهر تبریز است. بدین منظور جهت جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای استفاده شد. پژوهش حاضر از نظر هدف، توصیفی-تحلیلی و از نظر نتایج کاربردی است. برای تحلیل و نحوه توزیع خدمات شهری از 17 نوع خدماتی عمومی با استفاده از مدلهای کمی و همچنین برای تعیین نوع رابطه بین جمعیت و خدمات شهری از آزمون همبستگی پیرسون در محیط اکسل بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که منطقه 2 و 3 بهترین وضعیت را ازلحاظ توزیع خدمات شهری دارند و منطقه 9 در وضعیت نامساعدی قرار دارد و کمترین خدمات عمومی را به خود اختصاص داده است. همچنین نتایج نشان از همبستگی پایین بین خدمات شهری و جمعیت میباشد. در حالت کلی یافتهها نشان دهنده این است که توزیع خدمات بهصورت مناسبی انجام نشده و بیشتر تمرکزا و قطبی است. بنابراین، برای برونرفت از این وضعیت و دستیابی به توزیع متعادل خدمات عمومی شهر پیشنهادهای ارائه شد.
The disorder of the distribution system of service centers in urban spaces has paved the way for social inequality of citizens in accessing these services. Therefore, paying attention to services and how to distribute them in cities is a basic principle in the direction of sustainable development of cities and the basis of spatial justice. The aim of this research is spatial analysis of urban services in ten areas of Tabriz metropolis. For this purpose, the library method was used to collect information. The present study is descriptive-analytical in terms of purpose and applied in terms of results. To analyze and distribute urban services, 17 types of public services were used using quantitative models and also to determine the type of relationship between population and urban services, Pearson correlation test was used in Excel. The results showed that zones 2 and 3 have the best situation in terms of distribution of urban services and region 9 is in an unfavorable situation and has the least public services. The results also show a low correlation between municipal services and population. In general, the findings indicate that the distribution of services is not done properly and is more focused and polar. Therefore, suggestions were made to get out of this situation and achieve a balanced distribution of the city's public services.
Machine summary:
در همين راستا، تحقيق حاضر به دنبال اين سؤال است که آيا خدمات شهري در سطح مناطق دهگانه به صورت يکسان توزيع شدهاند؟ پيشينه تحقيق تحقيق هاي که در سطح مطالعات داخلي و خارجي در زمينه توزيع خدمات شهري و جميعت کار شدهاند ميتوان به شرح زير بيان کرد: امانپور و همکاران (١٣٩٦)، در تحقيقي به تحليل فضايي پراکنش جمعيت و توزيع خدمات در مناطق کلانشهر اهواز پرداخته اند و يافته هاي پژوهش نشاندهنده آن است مناطق ٣ و ٤ در رتبه ي اول برخورداري، مناطق ١ و ٢ نيمه برخوردار و مناطق ٦، ٧، ٨ در رتبه ي آخر را در بين مناطق ديگر ازلحاظ برخورداري از شاخص هاي خدمات شهري به خود اختصاص دادهاند.
علاوه بر مدلهاي کمي، براي بررسي رابطه بين شاخص تراکم جمعيت و خدمات شهري از ضريب همبستگي پيرسون در محيط اکسل استفاده شده است و براي ترسيم نقشه مناطق از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) بهره گرفته شده است يافته هاي تحقيق بررسي و ارزيابي چگونگي توزيع خدمات شهري در مناطق ١٠ گانه کلانشهر تبريز در اين ارزيابي تحليل ها عمدتا مبتني بر شناسايي و تطبيق سرانه ها و استانداردهاي کاربريهاي شهري با وضع موجود اين کاربريها در سطح شهر و چگونگي تخصيص فضاي شهري به هر يک از کاربريهاي مختلف است .
١٤ ٨ … يافته هاي پژوهش ، ١٣٩٩ نتايج بر اساس روش موريس نشان ميدهد که منطقه ٦ با کسب امتياز (٤٦,٠٣) بيشترين سهم از سرانه هاي خدمات شهري را به خود اختصاص داده است و گويايي وضعيت مناسب آن نسبت به ساير مناطق ميباشد.
در اين پژوهش با استفاده از ضريب همبستگي پيرسون در محيط اکسل ، ارتباط پراکنش جمعيت و توزيع خدمات بين مناطق ١٠گانه کلانشهر تبريز مورد ارزيابي قرار گرفته شد و نتايج کلي هر يک از آنها در جدول شماره ١٠ نشان داده شده است .