Abstract:
در این پژوهش با اذعان به مستند بودن تاریخ بیهقی، درصدد برجستهنمایی جنبههای ادبی آنیم. همیشه این سوال بودهاست که تاریخ بیهقی اگر متنی تاریخی است چرا در حوزه ادبیات تدریس میشود؟ و چرا آنگونه که دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی با این اثر مانوسند، دانشجویان تاریخ در آن تعمق نمیکنند؟ تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل بیهقی است که در آن نمونههای بارز دقایق ادبی یافت میشود که گاهی میتوانیم این سبک نوشتاری را ادبیات بیهقی بشمار آوریم. به صورتی که تاریخنگاری او محلی برای به نمایش گزاردن چیرگیاش بر امر نویسندگی است. با اینکه صبغه تاریخی کتاب انکار نمیشود اما سعی ما بر آن است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی جنبه ادبی تاریخ بیهقی را با توجه به پژوهشهای انجام شده و متن اصلی کتاب بیشتر بنمایانیم. برخی از نتایج نشان داد که: الف) این کتاب تاریخی به سبب دقایق بیشمار ادبی به مرز ادبیات نزدیک شده و حتی گاهی در زمره کتب ادبی محسوب میشود. ب) ابوالفضل بیهقی با ادبیات و بلاغتی که مختص اوست آن را در قالب داستانی گیرا و مستند عرضه میکند.
Machine summary:
اهميت اين موضوع ما را برآن داشت تا با بررسي متن تاريخ بيهقي و پژوهش هاي انجام شده در اين زمينه و همچنين فاکتورهاي گوناگون ادبي و بلاغي موجود در آن به اين پرسش ها پاسخ دهيم : - ويژگيهاي ادبي متن تاريخ بيهقي به چه نسبت با محتواي تاريخي آن هم پوشاني دارد؟ - پژوهش هاي انجام شده تا چه اندازه نمايانگر غلبه جنبه ادبي تاريخ بيهقي است ؟ پيرامون پيشينه پژوهش نيز بايد گفت : در زمينه هاي مختلف بويژه در بحث دستور زبان ، سبک نوشتاري، شخصيت هاي موجود، روايات ، زمان ، تاريخچه و به ويژه کنش گفتاري(مريلين والدمن در کتاب «زمانه ، زندگي و کارنامه بيهقي» تاريخ بيهقي را بر اين اساس بررسي کرد) پژوهش هايي انجام شده است که غالبا به چهار دسته تقسيم ميشوند: دسته اول مواردي هستند که نکته اي از نکات ادبي را مورد پژوهش قرار داده اند؛ دسته دوم ، تاريخ بيهقي و يا بخشي از آن را به صورت تطبيقي بررسي کرده اند؛ دسته سوم ، اعلام و اشخاص کتاب بيهقي را برجسته نموده و در نهايت دسته چهارم ، پژوهش هايي هستند که در رويکردهاي ادبي گنجانده شده اند.
ريچالد بولت در مقاله اي که درباره کتاب والدمن نوشته است ، عنوان ميکند که اگر در بررسي متون تاريخي از معيارهاي نقد ادبي استفاده شود راه براي شکل گيري اين فرض که تاريخ نگاري ايراني ـ اسلامي خود يک مقوله مشخص تاريخي است گشوده خواهد شد.