Abstract:
بهبود شاخص توسعه انسانی بهترین سازوکار توانمندسازی انسانها برای دستیابی به هدف ارتقای سطح زندگی آنها است که از طریق بهرهگیری از توانمندهای انسانی حاصل میشود. ارتقای سطح کیفیت زندگی افراد یک جامعه درگرو تحول اساسی در متغیرهای اقتصادی، آموزشی و بهداشتی است. پژوهش حاضر بر آن است تا وضعیت استانهای کشور را ازنظر شاخص توسعه انسانی برای سالهای 1385، 90 و 95 بررسی کند. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی و از حیث نوع پژوهش کاربردی است. میانگین شاخص توسعه انسانی استانها برای سالهای 1385، 90 و 95 به ترتیب برابر با 660/0، 650/0 و 627/0 است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که استانهای دارای شاخص توسعه انسانی پایین منطبق بر استانهای مرزی کشور است. همچنین استانهایی که دارای وضعیت مطلوبی در شاخص توسعه انسانی هستند اغلب در مرکز کشور واقعشدهاند. بهطورکلی بافاصله گرفتن از مرکز کشور به سمت مناطق مرزی، شاخص توسعه انسانی کاهش میابد. ملاحظه میگردد که شاخص آموزش استانها، نقطه قوت شاخص توسعه انسانی استانها است. درمجموع نابرابری شدیدی بین استانهای کشور مشاهده میشود و این نابرابری در شاخص رفاه اقتصادی بیش از دو شاخص آموزش و بهداشت است.
Machine summary:
/ محاسبه و بررسي شاخص توسعه انساني استان هاي ايران در سال هاي ٩٠،١٣٨٥ و ٩٥ حسين عسکري پور لاهيجي ١* رضا عطوفت شمسي ٢ تاريخ دريافت : ١٣٩٨/٠٦/١١ تاريخ پذيرش : ١٣٩٨/٠٩/١٩ چکيده بهبود شاخص توسعه انساني بهترين سازوکار توانمندسازي انسان ها براي دستيابي به هدف ارتقاي سطح زندگي آن ها است که از طريق بهره گيري از توانمندهاي انساني حاصل مي شود.
در مورد ساير شاخص ها که در رتبه هاي بالايي قرار دارند، بايستي سياست گذاريها و برنامه ريزهاي درست به منظور 1 Pigou 2 Anand and Ravallion 3 United Nation Development Programme 4 Escap 5 Conceicao et al 6 Permanyer ٣٣٢| مجله توانمندسازي سرمايه انساني دوره ٢، شماره ٤، زمستان ١٣٩٨ تداوم نتايج به دست آمده ايجاد شود.
در گزارش هاي منتشرشده توسط برنامه توسعه سازمان ملل از سال ٢٠١٠ تغيير در محاسبه شاخص توسعه انساني صورت گرفت به همين دليل شاخص توسعه انساني 1 Suri & Boozer 2 Human Development Index 3 Yakinov & Bacchus 4 Mahbub-Ul. Hag 5 Amartya Sen مجله توانمندسازي سرمايه انساني دوره ٢، شماره ٤، زمستان ١٣٩٨| ٣٣٣ قبل سال ٢٠١٠ را نميتوان با سال هاي بعد مقايسه کرد (گزارش توسعه انساني سازمان ملل متحد ،٢٠١٠ و ٢٠١١).
1 0 سال ١٣٩٥ سال ١٣٩٠ سال ١٣٨٥ ٣٤٠| مجله توانمندسازي سرمايه انساني دوره ٢، شماره ٤، زمستان ١٣٩٨ شاخص توسعه انساني : يافته هاي حاصل از محاسبات سه شاخص بهداشت ، آموزش و رفاه اقتصادي نشان مي دهد که بالاترين شاخص توسعه انساني استان ها براي سال هاي ١٣٨٥، ٩٠ و ٩٥ به ترتيب برابر با ٠/٧٣٣، ٠/٧٥١ و ٠/٧٦٩ است .