Abstract:
هدف از انجام تحقیق حاضر، ارائه الگویی حقوقی برای حفاظت از محیطزیست شهری در برابر پروژههای توسعهای در صیانت از حقوق شهروندی است. این تحقیق به لحاظ هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیتی، از نوع بنیادی است. ابتدا با مطالعه عمیق، اقدام به گردآوری فهرست اولیه از شاخصهای توسعه شهری پایدار شد و سپس عوامل موثر بر مدیریت محیطزیست شهری بررسی شدند. در گام بعدی، مدل مفهومی اولیه شکل گرفت. در گام نهایی، از طریق تکنیک دلفی و روش تحلیل عاملی، اقدام به تعیین روایی و پایایی مدل گردید. برای تعیین پایایی پرسشنامه نیز از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. در نهایت، کفایت مدل اندازهگیری در مدلیابی معادلات ساختاری، از سه جنبه اصلی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اهداف، مقیاس اندازهگیری و روش تحقیق، برای تجزیه و تحلیل دادههای کمی این پژوهش، از تکنیکهای آمار توصیفی و استنباطی و با بهرهگیری از نرمافزارهای SPSS وSmart PLS استفاده شد. یافتهها بیانگر آن است که ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شهری عبارتند از: «اقتصادی، اجتماعی، محیطزیستی و ساختار سازمانی». همچنین، 22 شاخص استخراج شد. عوامل موثر بر مدیریت محیطزیست شهری در دو دسته ساختاری و محتوایی قرار میگیرند. در زمینه عوامل ساختاری، بیشترین میانگینها مربوط به گویه «ساختار سازمانی برای مدیریت محیطزیست شهری» (18/6) و سپس گویه «نهاد مرجع و تخصصی برای مدیریت محیطزیست شهری» (58/5) و در نهایت، «حکمرانی مطلوب و ساختاری برای مشارکت همگانی» (28/5) است. همچنین، در بحث عوامل محتوایی نیز بیشترین میانگین مربوط به گویههای «ضمانت اجرایی قوانین» (29/7) و «بازرسی و پایش دورهای قوانین و نظارت بر حسن اجرا» (47/6) و سپس، گویه «جامعیت قوانین و مقررات» (33/5) و «بهروز بودن قوانین» (41/4) و در نهایت، «آموزش همگانی و مشارکت عمومی» (23/3) بوده است. ضمن اینکه در این زمینه؛ موانع و آسیبهای متعددی شناسایی شد.
The purpose of this study is to provide a legal model for the protection of
the urban environment against development projects. This research is
applied in terms of purpose and mixed in nature. First, an in-depth list of
sustainable urban development indicators was compiled through in-depth
study. Then, the factors affecting urban environmental management were
investigated. In the next step, the initial conceptual model was formed. In the
final step, the validity and reliability of the model were determined through
Delphi technique and factor analysis method. Cronbach’s alpha coefficient
method was used to determine the reliability of the questionnaire. Finally,
the adequacy of the measurement model in modeling structural equations
was examined from three main aspects. According to the objectives,
measurement scale and research method, descriptive and inferential statistical
techniques were used to analyze the quantitative data of this research using
SPSS and Smart PLS software. Findings indicate that the four dimensions
of sustainable urban development are: Economic, social, environmental and
organizational structure. Also, 22 indicators were extracted. Factors affecting
the management of the urban environment fall into two categories: structural
and content. In the field of structural factors, the highest averages are related
1. Corresponding Author) Associate Professor, Department of Law, South Tehran Branch, Payame Noor University,
Tehran, Iran dr_ajalalian@yahoo.com
2. Associate Professor, Department of Environmental Science and Engineering (Faculty of Natural Resources
and Environment, Science and Research Branch, Islamic Azad University) monavarism@yahoo.com
3. (PhD student): komeil.351@gmail.com
Journal of Human Rights Research
2
to the item “organizational structure for urban environmental management”
(6.18), followed by the item “reference and specialized institution for urban
environmental management” (5.58) and finally, “ Good governance and a
structure for public participation” (5/28). Also, in the discussion of content
factors, the highest average is related to the items “Enforcement Guarantee
of Laws” (7.29) and “Inspection and Monitoring of Periods of Law and
Supervision of Enforcement” (6.47) and then, the item “Comprehensiveness
of Laws and “Regulations” (5.33) and “up-to-datedness of laws” (4.41) and
finally, “public education and public participation” (3.23). Also; numerous
obstacles and injuries were identified in this regard.
Machine summary:
از طرف دیگر، موضوع مهمی که چند دهه مورد توجه بوده و اکنون نیز هست و همه شهرسازان سعی دارند در طرحهای خود آن را سرلوحه کار قرار دهند، توسعه شهرها در مسیر پایداری است که به دنبال تبعات ناشی از تغییر شیوه زیستی مردم و گسترش شهرنشینی و درپی آن تخریب محیط طبیعی و آسیبهای جدی زیستمحیطی، ناپایداریهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، از دهه ۸۰ میلادی به عنوان رویکردی بسیار جدی در میان مدیران و برنامهریزان شهری مطرح شده است.
(آشنایی و همکاران، 1394) اهمیت توجه به رشد سریع شهرنشینی و تبعات آن و همچنین برنامهریزی زیرساختهای سبز شهری در ایران زمانی نمود پیدا میکند که طبق تحقیقات و دستهبندی سازمان پوشش زمین از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲، ایران در دستهای که حداقل پوشش گیاهی را دارد، قرار گرفته و ادامه این روند در کنار کمبود جدی آب، آلودگی هوای محسوس و از بین رفتن بسیاری از اکوسیستمهای طبیعی، ایران را در مسیر ناپایداری زیستمحیطی قرار داده و پرواضح است که عدم رسیدگی به این چالش، میتواند مشکلات بسیاری به لحاظ اجتماعی و اقتصادی به همراه داشته باشد.
در این بین نظریات توسعه پایدار شهری، اکوسیتی و ردپای اکولوژیک جزء نظریاتی هستند که مشکلات ناشی از رشد شهرها را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دادهاند، با نگاهی به رویکردهای آنها دراین بخش، سعی در شناسایی عوامل مهم در هر نظریه و نوع خاستگاه آن شده است.