Abstract:
توزیع فضایی جمعیت، در کشورهای جهان بخصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم تعادل در شبکه استقرار جمعیت و بهره برداری از منابع سرزمینی را نشان می دهد. در ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شبکه شهری آن در دهه های اخیر به دنبال دگرگونی شرایط اقتصادی-اجتماعی، با آهنگ و شتابی کم و بیش متغیر دچار دگرگونی شده و اشکال مختلفی را عرضه داشته است. تحقیق حاضر، در زمینه شناسایی نظام شهری استان خراسان رضوی و هدف پژوهش، بررسی و تحلیل شبکه سکونت گاه های شهری این استان است. روش انجام شده در این تحقیق روش کمی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز از سرشماری های عمومی نفوس و مسکن و آمارنامه های استانی و کتابخانه ای استخراج گردیده است. در این پژوهش جهت شناسایی شبکه شهری استان خراسان رضوی، به عنوان نمونه موردی، از سه مدل نخست شهری، رتبه-اندازه و آنتروپی برای سال های 1365 ، 1375، 1385 و 1390 استفاده شده است. در واقع هر سه مدل نشان می دهد که استانخراسان رضوی دارای تسلط الگوی نخست شهری و عدم تعادل در نظام شهری می باشد. همچنین این استان قبل و بعد از تقسیم سال 1383 متعادل و متوازن نبوده که این امر تنها در ارتباط با تقسیمات اداری-سیاسی نمی باشد و باید شهرهای کوچک و میانی نیز تقویت شوند.
Machine summary:
غلامحسینی ، رحیم (١٣٩١) ، "تحلیل شبکه شهری و توزیع فضایی جمعیت در کانون های شهری استان مازندران" ، مجله آمایش جغرافیایی فضا ، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه گلستان ، سال دوم ، شماره مسلسل چهارم ، صص ١ و ١٣ ٢٢) نظریان ، اصغر (١٣٧٥) ، "جایگاه شهرهای کوچک در سازماندهی فضایی و توسعه ملی" ، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی ، شماره ٤٢ ، ص ٥٢ ٢٣) نظریان ، اصغر (١٣٧٢) ، "شبکه شهری و نظام سلسله مراتب شهرهای ایران" ، مجله دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم تهران ، شماره ١ ، ص ١ ٢٤) هاگت ، پیتر (١٣٧٥) ، "جغرافیای ترکیبی نو" ، جلد دوم ، ترجمه شاپور گودرزی نژاد ، تهران ، انتشارات سمت ، ص ١٨٤ 25) Alperovich, Gerson (2005), “An Explanatory Model of City-Size Distribution: Evidence from Cross- country Data”, Journal of Economic Geography, volume 30, lssue 1, pages 423-448 26) Brigitte, Adam (2006), “Medium-sized Cities in Urban Regions”, European Planning Studies, volume 14, lssue 4, pages 547-555 27) Black, Duncan.
Leonardi, Giorgio (1986), “Urban growth and decline in a hierarchical system a supply-oriented dynamic approach”, Regional science and urban Economic, volume 16, lssue 1, pages 145-160 30) Chen, Yanguang (2004), “Multi-Fractal measures of City-Size distributions based on the three- parameter Zipof model”, Journal Chaos, Soliton & Fractals, volume 22, lssue 4, pages 793-805 31) Eaton, Jonathan.
Resnick, Mitchel (1980), “The size distribution of cities: An examination of the Pareto law and primacy”, Journal of Urban Economic, volume 8, lssue 2, pages 165-186