Abstract:
آینده پژوهی از جمله حوزه های نوین تحقیقاتی است که به ویژه از چند دهه قبل به این سو مورد توجه دانشمندان علوم اجتماعی قرار گرفته است. سرعت بسیار شتابنده تغییرات و تحولات اجتماعی، پیدایش و گســترش ابزارهای ارتباط جمعی، گسترش فناوری ها و در نهایت فرایند رو به رشــد جهانی شدن و بروز پیچیدگی های فرهنگی و اجتماعی از مهمترین دلایلی اســت که موجب شده اســت تا توجه به رشته آینده پژوهی در جوامع گوناگون با استقبال مواجه شود. به ویژه آن که برنامه ریزی و طرح ریزی های کلان و دراز مدت موفقیت آمیز به طور تعیین کننده ای با درکی صحیح از آینده و مناسبات حاکم در آن، در ترابط است.
بررسی تاریخچه سی ساله روابط امل و حزب (2013-1984م) که دارای فراز و نشیب های مختلفی بوده است، بیانگر اهمیت بررسی آینده پژوهانه روابط این دو جریان اصلی شیعی در ذیل شرایط شکننده موجود در سطح منطقه ای و داخلی لبنان است.
جنبش امل و حزب الله لبنان از میانه های دهه1980م تاکنون دو تجربه متفاوت از حیات مشــترک را تجربه کرده اند. تجربه نخســت در دهه1980 میلادی و متضمن خشونت بارترین شکل مناسبات بود. اما از اوایل دهه1990م به این سو طرفین به سوی همگرایی فزاینده ای گام برداشته اند.با هدف کشف «آینده محتمل» و با استفاده از روش «سناریو پردازی» می توان سه سناریو برای مناســبات طرفین فرض کرد. نخست بازگشت به ســطح واگرایی حداکثری دهه 1980م و بروز درگیری های خشونت بار و خونین میان طرفین، عادی شدن روابط میان دو گروه و کاسته شدن از سطح روابط راهبردی کنونی و در نهایت استمرار سطح راهبردی مناســبات فعلی و حتی تشدید آن، سه گزینه مورد بحث است که به باور تحقیق جاری در ذیل تحولات جاری منطقه ای و داخلی لبنان، ســناریوی ســوم، تنها راه چاره طرفین خواهد بود.
Machine summary:
8- possible futures 9- Probable futures 10- preferable futures 80 همچنين تکنيک ها و الگوهاي متفاوتي براي کشف تحولات و رويدادهاي آينده از سوي دانشــمندان اين رشته ارائه شده است که به عنوان مثال مي توان از آن جمله به موارد ذيل اشاره نمود: دلفي (Delphi method) سناريو پردازي (Scenario analysis) کاوش محيطي (Environmental scanning) تحليل شبکه اجتماعي (Social network analysis) تجزيه و تحليل روندها (Trends analysis) تحليل هاي ريخت شناسانه (Morphological analysis) نقشه راه (Road mapping) پيش بيني تکنولوژي (Technology forecaဧing) مهندسي سيستم ها (Syဧems engineering) مدل سازي (Modelling) شبيه سازي (Simulation) روش هاي ترکيبي (Mixed methods)١١ در تحقيق جاري تلاش مي شــود با هدف کشــف آينده محتمل ١٢ و با استفاده از روش «ســناريو پردازي »١٣ سه سناريوي متصور در خصوص آينده مناسبات امل و حزب الله را مورد بررســي قرار داده و ميزان احتمال شکل گيري هر يک ، مورد بحث و بررسي قرار گيرد.
٣٤ ايــن دوره اخير که حدود بيش از هفت ســال از آغاز آن مي گذرد مشــتمل بر تحولات مهمي چون ترور رفيق حريري ، خروج نيروهاي سوريه از لبنان ، حمله اسرائيل به لبنان در سال ٢٠٠٦م ، توطئه هاي داخلي و بين المللي براي خلع سلاح مقاومت لبنان ، متهم سازي مقاومت به ترور حريري از سوي دادگاه بين المللي ترور رفيق حريري ، تلاش هاي جريان غرب گراي ١٤ مارس براي ضربه زدن به تشــکيلات نظامي حزب الله با اقدام به برچيدن شبکه مخابراتي حزب الله و در نتيجه حوادث ٨ مي ٢٠٠٨م ، اسقاط دولت سعد حريري در ٣٣- گفتگو اختصاصي نويسنده با دکتر کامل وزنه ؛ کارشناس مسائل سياسي و استراتژيک ، بيروت ، ١٥ مرداد ١٣٩١.