Abstract:
کورش بزرگ بعد از پیروزی بر آستیاگ آخرین پادشاه ماد در پادگان مادی پایزگدا (پاسارگاد) و
به افتخار این پیروزی و موفقیت بزرگ دستور به بنیان کاخهای باشکوهی داد که در آن زمان در
ایران نظیر نداشت. وی اوج اقتدار خود را در پاسارگاد به معرض نمایش گذاشت. کورش بزرگ
با چه هدفی بعد از پاسارگاد به ساخت کاخ چرخاب برازجان اقدام کردهاست؟ این پژوهش از
منابع کتابخانهای واطلاعات بدستآمده از حفریات باستانشناسی بهره گرفتهاست. بر اساس
کاوشهای باستانشناسی و آتار بفست آمده کاخ چرخاب تدای کتنده پاسارگاد استه, با توچه
به شیوة معماری واستفاده از سنگهای سیاه وسفید زمان احداثت کاخ چرخاب را به کورش
بزرگ بنیانگذار زنجیره هخامنشی منسوب کردهاند. چرخاب برازجان کاخ ناقصی است که با هدف
گسترش وقدرت کورش بزرگ در حاشیه دریای پارس (خلیج فارس امروزی) ساخته شده و هرگز
مسکونی نشدهاست.
کاخهای پاسارگاد از آثار باارزش و نفیسی از آغاز حکومت کوروش میباشد که به عنوان یک اثر
ملی و ابتکاری ساخته و معرفی شدهاند و کاخ چرخاب برازجان سمبلی از پیشرفت و تکامل
معماری کاخهای پاسارگاد است که بصورت یک اثر هنری جدید از حکومت و قدرت کورش بزرگ
حکایت دارد. کاخ چرخاب در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شده وعقیم ماندن کاخ
مصادف با مرگ وی به سال ۵۲۹ ق. م دانست؛ بنابراین میتوان بنای کاخ را در همین حدود
یعنی ۵۳۹ ق. م دانست. از نظر پلان و نقشه و خصوصیات معماری کاخ چرخاب اقتباس از
کاخهای پاسارگاد بخصوص کاخ اختصاصی کوروش میباشد. این کاخ احتمالا توسط همان
معمارانی ساخته شده که کاخهای پاسارگاد را بر پا کردهاند. بر اساس نتایج بدست آمده دراین
پژوهش, پاسارگاد به عنوان پایتخت سیاسی -مذهبی وچرخاب برازجان یک پایگاه ومقر سیاسی
- اقتصادی در دوره سلطنت کورش بزرگ شناخته شدهاند. واین که معماری وبنای کاخ چرخاب
تداوم پیدا نکرده علاوه برمرگ کوروش» احتمالا درگیریهای سیاسیء عوامل طبیعی منطقه
(سیلاب) و مشکلات اقتصادی نیز دخیل بودهاست.
Machine summary:
تاريخ و معماري پاسارگاد و چرخاب برازجان در دورٔەکورش بزرگ زينب (آتوسا) عباسي ١ تاريخ دريافت : ٩۹/۳/۱۱ تاريخ پذيرش : ۹۹/۴/۱۵ چکيده : کورش بزرگ بعد از پيروزي بر آستياگ آخرين پادشاه ماد در پادگان مادي پايزگدا (پاسارگاد) و به افتخار اين پيروزي و موفقيت بزرگ دستور به بنيان کاخ هاي باشکوهي داد که در آن زمان در ايران نظير نداشت .
کورش بزرگ با چه هدفي بعد از پاسارگاد به ساخت کاخ چرخاب برازجان اقدام کرده است ؟ اين پژوهش از منابع کتابخانه اي واطلاعات بدست آمده از حفريات باستان شناسي بهره گرفته است .
کاخ هاي پاسارگاد از آثار باارزش و نفيسي از آغاز حکومت کوروش مي باشد که به عنوان يک اثر ملي و ابتکاري ساخته و معرفي شده اند و کاخ چرخاب برازجان سمبلي از پيشرفت و تکامل معماري کاخ هاي پاسارگاد است که بصورت يک اثر هنري جديد از حکومت و قدرت کورش بزرگ حکايت دارد.
کورش بزرگ دستور داد به منظور سيادت دريايي ايران در حاشيه خليج فارس کاخي عظيم وچشمگير برپا شود «علي اکبر سرفراز باستان شناس وکاوشگر کاخ چرخاب درگزارشات خود چنين نوشته است :ساخت بناي عظيم کاخ چرخاب در برازجان وحوالي خليج فارس تسلط داشتن بر آبهاي اين دريا ونظارت بر ساحل خليج فارس دانسته اند، که مي تواند سد محکم وقاطعي از تسلط ايرانيان براين دريا باشد».
(٩ (رجوع شود به تصویر صفحه) تصوير ٩-پلان تالار مرکزي وايوان کاخ چرخاب برازجان (نگارنده ) پايه ستون هاي تالار از دو سنگ سياه سفيد رنگ ترکيب يافته اند ،۱۰ پايه ستون کوچک در تالار اصلي کاخ پيدا شده که شبيه پايه ستون هاي پاسارگاد است .