Abstract:
به دلیل وابستگی بخش کشاورزی به عوامل محیطی، ریسک موجود در این فعالیت نیز بیشتر نمایان شده است. از جمله ریسک های مرتبط در این زمینه ریسک عملکرد محصولات می باشد. با توجه به اینکه یکی از روش های مقابله با این چنین ریسک هایی، بیمه محصولات کشاورزی می باشد، لذا در مطالعه حاضر سعی شده است اثر لحاظ و عدم لحاظ بیمه تولید بر الگوی کشت محصولات منتخب در استان مازندران مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور از روش ارزش در معرض خطر شرطی در قالب برنامه ریزی ریاضی آمیخته با اعداد صحیح استفاده شد. همچنین به منظور نشان دادن برتری روش ارزش در معرض خطر شرطی، نتایج مدل مذکور با نتایج یک مدل ریسکی دیگر نظیر الگوی موتاد مقایسه شده است. اطلاعات مورد استفاده نیز مربوط به سال زراعی 90-1389 بوده و جهت تخمین نتایج، نرم افزار GAMS مورد استفاده قرار گرفت. نتایج تخمین الگوی در معرض خطر شرطی نشان می دهد عدم لحاظ بیمه موجب کشت محصولات شلتوک و سویا در استان مازندران خواهد شد ولی در شرایط لحاظ بیمه، کشت و انتخاب بیمه برای محصول ذرت به کشت محصولات شلتوک و سویا افزوده میشود. همچنین مقایسه نسبت نیم واریانس به بازدهی واقعی در مدل موتاد نسبت به مدل ارزش در معرض خطر شرطی نشان دهنده فزونی این معیار در مدل موتاد بوده است. بر این مبنا به کاربرد مدل ارزش در معرض خطر شرطی در تخمین الگوی کشت ریسکی تأکید می شود. نهایتا نتایج محاسبه سود حاکی از فزونی سود انتظاری در شرایط لحاظ بیمه نسبت به حالت عدم لحاظ بیمه میباشد که این مسئله می تواند در ترغیب کشاورزان در پذیرش بیمه و الگوی کشت پیشنهادی مؤثر واقع شود.
Risk in agricultural activity has been more visible because of its dependence on the environmental factors. One types of risk is crop yield risk. Given that insurance is one of the ways to deal with such risks, so in this study, has been tried to examine the effect of crop insurance and lack of it on cropping pattern in Mazandaran province. For this purpose, Conditional Value at Risk (CVaR) approach has been used in the form of Mixed Integer Mathematical Programming. Also the results of mentioned model were compared with the results of a risky model such as MOTAD to show the superiority of CVaR. Data used are based on the crop year 2010-2011 and GAMS software was used to estimate the results. The CVaR estimation results indicate that lack of crop insurance will cause to cultivate paddy rice and soybeans in the Mazandaran province but in terms of crop insurance, cultivate and insurance of corn is added to paddy rice and soybeans. The comparison of the semi-variance to actual returns ratio in MOTAD model than the CVaR model shows this index is higher in MOTAD model. Based on this result, is emphasize the use of CVaR model in the estimation of risky cropping pattern. Finally, the results show that expected profit in terms of crop insurance is more than lack of insurance that it could be effective in persuading farmers to adopt the insurance and proposed cropping pattern.
Machine summary:
تأثیر بیمه محصولات کشاورزی بر الگوی بهینه بهره برداری محصولات زراعی استان مازندران (کاربرد مدل ارزش در معرض خطر شرطی) 1 فاطمه کشیری کلائی ، سیدعلی حسینییکانی، فاطمه کرکبودی تاریخ دریافت : ١٣٩٥/٠٢/٢١ تاریخ پذیرش :١٣٩٥/٠٩/٢٨ چکیده به دلیل وابستگی بخش کشاورزی به عامل های محیطی، خطرپذیری موجود در این فعالیت نیز بیشتر نمایان شده است .
در زمینه لحاظ کردن بیمه در بهینه سازیهای کشاورزی بررسیهای بسیار اندکی در ایران انجام گرفته است برای مثال فلسفیان و همکاران (١٣٨٤)، در پژوهشی به بررسی و مقایسه تاثیر انواع مختلف بیمه شامل بیمه هزینه ، عملکرد و درآمد بر الگوی بهینه کشت کشاورزان استان آذربایجان شرقی در قالب روش برنامه ریزی همراه با ریسک تارگت موتاد١ پرداختند.
زارع مهرجردی و ابراهیمی (١٣٩٠) در پژوهش خود با استفاده از مدل برنامه ریزی همراه با خطر (ریسک ) بر پایه روش موتاد٢ به بررسی اثر بیمه محصولات زراعی بر الگوی کشت بهینه و درآمد کشاورزان منطقه ارزوئیه شهرستان بافت در سناریوهای مختلف و مقایسه شرایط بیمه ای و غیربیمه ای پرداختند.
در مقابل ، مدل های برنامه ریزی ریاضی مانند مدل ارزش در معرض خطر شرطی که در بررسیهای خارجی در زمینه اثر بیمه بر الگوی بهینه کشت محصولات زراعی مورد استفاده قرار گرفته اند میتوانند کشاورزان را به دستیابی به سطح سود خاصی در دوره ی مشخص در آینده مطمئن سازند.
باتوجه به اینکه هدف اصلی این بررسی، اثر بیمه بر الگوی کشت بهینه در قالب مدل ارزش در معرض خطر شرطی بوده است ، برای بررسی برتری این روش با دیگر مدل های ریسکی، الگوی برنامه ریزی ریاضی موتاد نیز مورد برآورد قرار گرفت .