Abstract:
زمینه و هدف : هدف پژوهش حاضر ، بررسی جامعه شناختی موانع تحقق حقوق شهروندی با تاکید بر تبارگرایی در استان آذربایجان غربی می باشد. در پژوهش حاضر عمدتا از تئوری های مارشال، فالکس ، پارسونز، گیدنز استفاده شده است.روش بررسی : روش تحقیق حاضر، پیمایش تبیینی و روش نمونهگیری خوشهای است. جامعه آماری این پژوهش شهروندان استان آذربایجان غربی که 384 نفر از آنها با استفاده فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شدهاند.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می باشد. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس استفاده شد. پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ ( ضعف در اجرای حقوق شهروندی 826/0، تبارگرایی 73/0، حاکمیت تفکر نظام ارباب – رعیتی 72/0، رشد نیافتگی جامعه مدنی 85/0 ) و برای روایی از روایی سازه و تکنیک تحلیل عاملی استفاده شد. یافته ها : تحلیل داده های این پیمایش نشان داد بین تبارگرایی و ابعاد آن(طایفه گرایی و قوم گرایی)، حاکمیت تفکر نظام ارباب – رعیتی و رشد نیافتگی جامعه مدنی با ضعف در اجرای حقوق شهروندی رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. ضعف در اجرای حقوق شهروندی بر اساس پایگاه اجتماعی اقتصادی شهروندان متفاوت است. ضعف در اجرای حقوق شهروندی در بین پاسخگویان شهرستان های دوقومیتی در مقایسه با ساکنان شهرهای با بافت جمعتی همگن بالاتر است.
Background and Aim: The aim of the present study is to investigate the sociological barriers to the realization of citizenship rights with emphasis on tribalism in the province of West Azerbaijan. The present study mainly uses the theories of Marshall, Faulks, Parsons, Giddens, and Castells.Methods: This descriptive study was a descriptive survey that was carried out by cluster sampling and a researcher-made questionnaire on 384 citizens of West Azarbaijan province . To test the hypotheses, Pearson correlation coefficientanalysis of variance were used. Reliability of the questionnaire based on Cronbach's alpha (0.826 citizenship enforcement weakness, 0.87 0.73 kinship, 0.72 manorialism, 0.85 undeveloped civil society), and construct validity and factor analysis technique were used for validity.Results: Analysis of the data of this survey showed that there is a direct and significant relationship between kinship and its dimensions (tribalism and ethnicity), the dominance of master-slave system thinking and the immaturity of civil society with citizenship enforcement weakness. The difference in scores of weakness in the implementation of citizenship rights based on the socio-economic status of respondents is significant. Weaknesses in the implementation of citizenship rights are higher among respondents in dual-city counties than in urban residents with homogeneous population.
Machine summary:
با توجه به تحولات دهه هاي اخير در استان آذربايجان غربي در بعد شهروندي سياسي مانند تقسيم مناصب اداري و سياسي به عنوان يک منبع کمياب عمدتاً بر اساس رابطه خويشاوندي، در بعد شهروندي اجتماعي پايين بودن شاخص هاي توسعه يافتگي نظير آمار بيسوادي (وجود ٩٥ هزار بيسواد طبق اعلام سايت اداره کل آموزش و پرورش استان آذربايجان غربي)، پايين بودن درآمد سرانه استان آذربايجان غربي به نسبت ميانگين کشوري بنا بر اظهارات مقامات استاني در بعد شهروندي اقتصادي، وجود حداقل ١٢ هزار کولبر در مناطق کردنشين آذربايجان غربي(خضرپور و همکاران ، ١٣٩٧)، نارضايتي نمايندگان کردزبان جنوب استان درخصوص استخدام نيروهاي غير بومي و اين که پيشينه نظام اجتماعي و فرهنگي استان آذربايجان غربي که مبتني بر نظام ايلي طايفه اي و قوم مداري است و به زعم کارشناسان و متخصصان ، گرايش به تعلقات قومي- طايفه اي تعين بخش بسياري از تحولات اجتماعي و مناسبات سياسي در آن است ، اين مقاله به دنبال پاسخگويي به اين سوال است که ميزان ضعف در اجراي حقوق شهروندي و تبارگرايي از نظر اقوام ترک و کرد ساکن در استان آذربايجان غربي چگونه است ؟ و چه رابطه اي بين تبارگرايي با ضعف در اجراي حقوق شهروندي در استان آذربايجان غربي وجود دارد؟ پيشينه تجربي نتايج پژوهش عليداد سليماني و حاجي کرم رعيت (١٣٩٩)، با عنوان حقوق شهروندي و ميزان آگاهي شهروندان از آن (مورد مطالعه : کلانشهر تهران ) نشان داد که ميزان آگاهي از حقوق شهروندي در شهروندان تهراني، پايين تر از حد متوسط ميباشد.