Abstract:
استفاده بهینه از نهادههای انرژی و افزایش بهرهوری انرژی منجر به کاهش هزینههای تولید، انتشار کمتر گازهای گلخانهای و کاهش اثرات منفی نهادههای تولید کشاورزی بر محیطزیست میشود. این مطالعه با هدف بررسی موازنه انرژی در تولید چغندرقند در ایران و مقایسه ابعاد اقتصادی و زیستمحیطی گسترش تولید این محصول انجام گرفت. بدین منظور تابع تولید چغندرقند با استفاده از دادههای تابلویی پنج استان آذربایجان غربی، خراسان رضوی، کرمانشاه، فارس و همدان در دوره زمانی 1394- 1379 برآورد شد. نتایج نشان داد که بیشترین ورودی انرژی بهترتیب مربوط به نهادههای کود شیمیایی، ماشینآلات و نیروی انسانی است. همچنین با خالص انرژی در حدود 643 گیگاژول، کارایی انرژی 53/23 و بهرهوری انرژی 4/1 مگاژول بر کیلوگرم، افزایش تولید این محصول از نظر موازنه انرژی مطلوب است. برآورد تابع تولید کاب- داگلاس نشان داد که فقط نهادههای ماشینآلات و کود دامی در محدوده اقتصادی استفاده میشوند و سایر نهادهها بیش از حد اقتصادی مصرف میشوند. تولید نهایی دو نهاده ماشینآلات و کود دامی از سایر نهادهها بیشتر است و افزایش عملکرد چغندرقند با استفاده از این دو نهاده، دیاکسیدکربن کمتری منتشر میکند. ضریب معنیدار متغیر مجازی نشان داد که عملکرد چغندرقند در استانهای خراسان و فارس کمتر از سایر استانهاست. مجموع ضرایب معنیدار نیز نشان داد که بازدهی کاهنده نسبت به مقیاس تولید وجود دارد. با توجه به نتایج این مطالعه، پیشنهاد میشود گسترش کشت صحیح بذرهای جدید، کاهش یارانهها و واقعی کردن قیمت کود شیمیایی به منظور کاهش مصرف این نهاده و گسترش مکانیزاسیون کشت چغندرقند مورد توجه قرار گیرد.
Optimal use of energy inputs and increasing productivity of energy lead to less production costs, less greenhouse gas emission also, less negative effects of agricultural inputs on the environment. This study aims to examine the energy balance of sugar beet production in Iran and compares the economic and environmental dimensions of expanding sugar beet production. For this purpose, production function of sugar beet was estimated using Panel data of five provinces of Hamedan, Kermanshah, Khorasan Razavi, Fars and West Azerbaijan for 2000-2015 period. Results showed that the highest energy inputs are chemical fertilizer, machinery and labor, respectively. Also, with a net energy gain of about 643 GJ, 23.53 energy ratio and 1.4 MJ/Kg energy productivity, an increase in sugar beet production is desirable in viewpoint of energy balance. The estimated Cobb- Douglas production function showed that only machinery and farmyard manure were used in the economic range. The MPPs of two inputs of machinery and farmyard manure were higher than other inputs. Also, an increase in sugar beet yield using these two inputs causes less CO2 emission. The significant coefficient of Dummy variable showed that the yield of sugar beet in Fars and Khorasan provinces is significantly lower than other provinces. The sum of the significant coefficients of the energy inputs indicated a decreasing returns to scale. Based on the results of this study, expanding mechanized cultivation and optimal use of monogram seeds, also, reducing subsidies and realizing the price of chemical fertilizers to reduce the use of this input are suggested.
Machine summary:
در بررسیهای گذشته ، ارزیابی جریان انرژی و محاسبه شاخص های کارایی و بهره وری انرژی و همچنین اندازه گیری پتانسیل گرمایش جهانی و پیش بینی مقدار این شاخص ها در آینده و یا بر اثر تغییر شرایط ، با استفاده از چهار روش صورت گرفته است : ١- بررسیهایی که با توجه به مقدار متوسط نهاده های مصرفی و عملکرد محصول ، شاخص های مورد نظر را محاسبه کرده اند که از آن جمله می توان به (٢٠١٣) .
جدول (١) هم ارزهای ورودی و خروجی انرژی در تولید چغندرقند Table (1)Input and Output Energy Equivalents in Sugar Beet Producton (به تصویر صفحه مراجعه شود) پس از تبدیل مقدار نهاده ها و ســتاده تولید به هم ارزهای انرژی، تابع تولید برآورد میشــود.
Houshyar et al (٢٠١٥)، از معـادلـه بهره وری نهـایی فیزیکی یـا همـان تولیـد نهایی فیزیکی هر نهاده (MPP) استفاده میشود که به عنوان مثال ؛ برای تابع تولید کاب – داگلاس به صورت رابطه (٤) است : =∗ (4) 1 Energy Ratio 2 Specific Energy 3 Energy Productivity 4 Net Energy Gain در این رابطه ؛ میانگین مقدار عملکرد چغندرقند، میانگین میزان انرژی j امین نهاده (ورودی انرژی) و کشـــش j امین نهاده (ورودی انرژی) اســـت .
جدول (٨) موازنه انرژی در تولید چغندرقند Table (8) Energy Balance in Sugar Beet Production (به تصویر صفحه مراجعه شود) یکی از پرســش های این پژوهش این بوده که آیا توصــیه های اقتصــادی و زیســت محیطی برای افزایش تولید چغندرقند با یکدیگر همسـو هسـتند؟ برای نمونه ؛ نتیجه محاسـبه شـاخص تولید نهایی نهاده ها نشــان داد که با یک مگاژول افزایش اســتفاده از ماشــین های کشــاورزی میتوان عملکرد چغندرقند را بیش از ١١ کیلوگرم افزایش داد.