Abstract:
رویکرد معیشت پایدار یکی از رویکردهای نوین در زمینه توسعه روستایی است که با توجه به ناکارآمدی رویکردهای کلاسیک به منظور توسعه روستایی و کاهش فقر جامعه روستایی مطرح شده است. از جمله راهبردهای معیشتی، گردشگری روستایی و نمود آن ساخت خانههای دوم برای گردشگری در این نواحی میباشد. با توجه به اینکه خانههای دوم خود جنبه کالبدی داشته و به صورت فیزیکی بر روستا تاثیر میگذارند لذا منظره آنها در نواحی روستایی در نخستین نگاه، توجه انسان را به خود جلب میکند. هدف کلی پژوهش حاضر بررسی نقش خانههای دوم در توسعه کالبدی - فضایی سکونتگاههای روستایی بر مبنای رویکرد معیشت پایدار در نواحی روستایی کوهستانی دهستان استرآباد شهرستان علیآباد کتول میباشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی بوده و بدین منظور برای دستیابی به اهداف پژوهش از دو روش کتابخانهای و میدانی استفاده گردید. جامعه آماری شامل 6 روستا با جمعیت 815 خانوار که در قالب 158 پرسشنامه مورد مطالعه و سنجش قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS انجام گرفته است. بر اساس فرضیات این پژوهش در قالب مولفههای کالبدی - زیستمحیطی، آزمونهای ناپارامتریک کروسکالوالیس، فریدمن، مانوایتنی، فای/کرامر و آزمون پارامتریک f مستقل انجام گرفت که نتایج حاصل از آزمونها، بیانگر آن است که آثار کالبدی - فیزیکی خانههای دوم در نواحی روستایی از دید جامعه محلی مثبت و مناسب است. همچنین میل به مشارکت در میان روستاییان در حد مطلوبی است. از طرفی دیگر گسترش گردشگری، زمینههای آسیب پذیری جدیدی هم در روستاها ایجاد نموده است که مهمترین آنها تضاد و ناهمگونی در بافت قدیمی روستا و بافت جدید خانههای دوم، افزایش میزان ساخت و سازهای کنترل نشده و بیرویه در سطح روستاهای گردشگرپذیر منطقه و تخریب محیط طبیعی و حرکت به سمت شهری شدن چشمانداز روستایی به ویژه در ساخت و ساز خانههای دوم میباشد.
Sustainable livelihood approach is one of the new approaches in rural development that has been proposed due to the inefficiency of classical approaches to rural development and poverty reduction in rural society. One of the strategies for livelihoods is rural tourism and its construction of second homes for tourism in these areas. Given that their second homes are physical and physically affect the village, their view of rural areas at first glance draws human attention. The overall objective of the present study is to investigate the role of second homes in the physical-spatial development of rural settlements based on the sustainable livelihood approach in the mountainous rural areas of Esterabad rural area of Aliabad Katoul city. The present study was an applied one and for this purpose two methods of library and field research were used. The statistical population consisted of 6 villages with a population of 815 households that were studied in 158 questionnaires. Data were analyzed using SPSS software. Based on the assumptions of this study in the form of physical-environmental components, non-parametric tests of Kruskal-Wallis, Friedman, Mann-Whitney, WiFi / Kramer and independent parametric f test showed that the results of the tests indicate that the physical-physical effects of the second homes The community view is positive and appropriate. The willingness to participate among the villagers is also favorable. On the other hand, the expansion of tourism has created new vulnerabilities in the villages, most notably the contradiction and heterogeneity in the old texture of the village and the new texture of the second homes, the increase in the amount of uncontrolled and irregular construction in the area and the demolished tourist villages. The natural environment and the move towards urbanization are the rural landscape, especially in the construction of second homes.
Machine summary:
نويسنده / سال , يافته هاي پژوهش خشنود و همکاران (1396), گردشگري خانه هاي دوم به عنوان عامل موثر و محرک براي، افزايش درآمد، افزايش رفاه عمومي روستاييان و در راستاي اصول توسظ ه گردشگري روستايي بوده است متولي طاهر و همکاران (١٣٩٧) , پيامدهاي منفي اقتة ادي، اجتماعي و زيست محيطي ناشي از گسترش خانه هاي دوم در منطقه مورد مطالظ ه بيش از آثار مثبت آنهاست شريفي نيا و استظ لاجي (١٣٩٧) , در ميان شاخص هاي ١١ گانه پيامدهاي اجتماعي فقط در شاخص هاي افزايش تظ امل و تحرک اجتماعي ، جلوگيري از مهاجرت روستاييان و احياي دانش بومي فراموش شده روستا رابطه اي وجود نداشته و در ساير شاخص ها بين توسظ ه گردشگري خانه - هاي دوم و پيامدهاي اجتماعي آن در سطح روستاي مورد مطالظ ه رابطه وجود دارد بيگدلي و همکاران (1397), نشاندهنده تاثير مثبت توسظ ه گردشگري خانه هاي دوم در بهبود شاخص هاي کيفيت زندگي سا کنين در منطقه مورد مطالظ ه است رحماني فضلي و همکاران (١٣٩٨) , در بظ د اقتة اديي افزايش قيمت زمين و مسکن ، افزايش قيمت اجاره خانه ها، کاهش قدرت خريد جواناني در بظ د اجتماعي فرهنگي ي احساس خة وصي شدن روستاها، گسترش کالاهاي لو کس و فرهنگ مة رفگرايي در روستاهاي بهبود و افزايش رضايت از زيرساخت ها و امکاناتي در بظ د محيطي ي تخريب اراضي جنگلي ، تشديد تغيير کاربري ارضي زراعي به مسکوني ، کاهش تظ داد قطظ ات زمين هاي کشاورزي و نوسازي خانه هاي روستايي از مهم ترين عواملي هستند که مي توانند در مجموع در تشديد فرايند کالايي شدن فضاي روستايي شهرستان محمود آباد نقش مهمي را ايفا نمايد خسروبيگي و بازقندي (١٣٩٨) , گرچه هجمه هاي سنگيني عليه خانه هاي دوم وجود دارد، هنوز هم در برخي از مناطق ظرفيت هاي لازم براي گسترش خانه هاي دوم بدون چالش و عاري از هرگونه آسيب فراهم است ي بنابراين شناسايي جنبه هاي متمايز جغرافيايي ، فرهنگي و اجتماعي گسترش خانه هاي دوم در سياست گذاريهاي توسظ ه اي ضروري است جوان و همکاران (1398), اثرات کالبدي گردشگري (خانه هاي دوم، واحدهاي خدماتي ، تغييرات کابري اراضي و قيمت زمين ) در محدوده ساحلي ، شدت بيشتري نسبت به کانونهاي روستايي در محدوده دشتي و کوهپايه اي دارد Farstad, Fredrik (2013), نتايج پژوهش نشان مي دهد چگونه مردم محلي و صاحبان خانه هاي دوم محافظ روستاي خود هستند و در همان زمان، به توسظ ه روستايي مي انديشند.