Abstract:
فرایند تحول کارست، فرایندی پیچیده و متاثر از متغیرهای مختلف است. با توجه به حساسیت ذاتی سیستم کارست، امروزه در برنامهریزیهای مربوط به مناطق کارستی تلاش بر این است که میزان تحول و حساسیت کارست در چهارچوب مدلهای مناسب مورد بررسی قرار گیرد. دامنه جنوبی بینالود بدلیل گستردگی سازندهای آهکی، وجود خطواره های تکتونیکی و شرایط اقلیمی، دارای کارست تحولیافتهای است. ابزارهای اصلی این پژوهش را نقشههای توپوگرافی، زمین شناسی، تیپ خاک و کاربری اراضی به همراه دادههای هواشناسی تشکیل دادهاند. در پژوهش موجود 9 عامل محیطی به عنوان متغیرهای مستقل و اشکال کارستی به عنوان متغیر وابسته مورد بررسی قرار گرفت. چالههای بسته به عنوان تکاملیافته ترین لندفرمهای کارستی منطقه شناسایی شد و براساس ویژگیهای این لندفرمها به هرکدام از عوامل مؤثر در توسعه کارست وزن کارشناسی اختصاص داده شد. سپس با استفاده از مدل آنتروپی و سیستم اطلاعات جغرافیایی پهنه بندی توسعه کارست سطحی انجام شده است. در نهایت درمحیط Arc GIS10/4 نقشههای همپوشانی تهیه و یکسانسازی عوامل و تصحیح نهایی با کمک مدل آنتروپی انجام شد و نقشه پهنهبندی نهایی تهیه و عوامل تأثیرگذار در تحول کارست منطقه مشخص شد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی مناطق مستعد توسعه کارست میباشد که نتیجه آن شناسایی منابع آبهای زیر زمینی و چشمههای کارستی میباشد.
Karst transformation process is a complex process and is affected by various variables. Due to the inherent sensitivity of the karst system, today in the planning related to karst areas, an attempt is made to study the rate of evolution and sensitivity of the karst within the framework of appropriate models. The southern slope of Binalood has an evolving karst due to the extent of calcareous formations, the presence of tectonic lines and climatic conditions. The main tools of this research are topographic, geological, soil type and land use maps along with meteorological data. In the present study, 9 environmental factors were examined as independent variables and karst forms as dependent variables. Closed holes were identified as the most developed karst landforms in the region and based on the characteristics of these landforms, each of the effective factors in the development of karst was assigned an expert weight. Then, using entropy model and GIS, zoning of surface karst development has been done. Finally, in Arc GIS10/4 environment, overlapping maps were prepared and standardization of factors and final correction was done with the help of entropy model and the final zoning map was prepared and the factors influencing the karst evolution of the region were identified. The purpose of this study is to identify areas prone to karst development, the result of which is to identify groundwater resources and karst springs. Among the nine factors, lithology, altitude, precipitation, distance from fault and temperature have the most effect, respectively, and factors such as soil type, land use, slope direction and slope have no effect
Machine summary:
عباسي و همکاران (١٣٩٣) پژوهشي 1Palmer 2Calic تحت عنوان پهنه بندي تحول کارست با استفاده از مدل آنتروپي در تاقديس نوا زاگرس شمال باختري انجام دادند و به اين نتيجه رسيدند که عوامل فاصله از گسل ، جهت شيب ، شيب ، دما و بارش بيشترين نقش را در تحول کارست منطقه دارند و اين مدل کارايي مطلوبي در پهنه بندي تحول کارست دارد.
انتظاري و همکاران (١٣٩٧) در پهنه بندي توسعه کارست سطحي با استفاده از مدل آنتروپي به اين نتيجه رسيدند که عامل دما، جهت شيب و ارتفاع تأثير زيادي در توسعه کارست دارد و مدل فوق نتايج مطلوبي را بدست داده است .
جدول ٤: ميزان تأثير هر يک از عوامل ٩ گانه در تحول کارست در منطقه پژوهش )ماخذ: نگارندگان ( فاصله از شيب جهت دما بارش خاک ليتولوژي ارتفاع کاربري مجموع گسل شيب اراضي 100 0 21 32 0 20 12 0 0 15 هدف اصلي اين پژوهش تهيه نقشه پهنه بندي تکامل کارست در حوضه آبريز فخر داوود در دامنه جنوبي ارتفاعات بينالود است و در اين راستا نقش عامل هاي مهم مؤثر بر گسترش کارست مورد توجه قرار گرفت .
مناطقي با تحول کارست بسيار زياد قريب ٤٦ درصد مساحت کل منطقه را تشکيل ميدهد و حدود ٤٨ درصد چاله هاي بسته در اين منطقه واقع شده است و عوامل مؤثر در توسعه کارستي اين پهنه را ميتوان به ليتولوژي، تکتونيک (وجود درزه و شکاف و گسل ها)، جهات شيب جنوبي، جنوب شرقي، شيب کم بين ٥-٠ درجه ، دما(ميانگين سالانه بيشتراز ١٣ درجه سانتي گراد) و بارش بيشتر از ٤٠٠ ميليمتر اشاره کرد.