Abstract:
صحه، فضای شهری اصیل و کانون جذاب فعالیتهای اجتماعی درون محله، یکی از عناصر سازمان فضایی و از واژگان شهرسازی کهن اصفهان بوده است که امروز بهطور کلی فراموش شده و توسط طراحان و برنامهریزان شهری نادیده گرفته شده و مدفون در لایههای تاریخی است. این فضای باز عمومی، به واسطه مداخلات نسنجیده و فاقد پشتوانه علمی، رفته رفته روبه نابودی گرائیده و درون بافت استحاله گردیده و بدین ترتیب، نقش تاریخی خود را به مثابه کانون تبلور حیات مدنی از دست داده است. هدف از این مقاله، بازشناسی صحههای تاریخی به قصد بازتعریف و تقویت نقش آن در ساختار شهر است. روش تحقیق مقاله حاضر مبتنی بر روشهای توصیفی-تحلیلی، مقایسه تطبیقی و تاریخی بنا شده است. روش کار این پژوهش بر پایه بررسیهای میدانی و جستجوی دگرگونیهای آن بر اساس مطالعه اسناد تصویری، تحلیل مورفولوژیک و همچنین مطالعات اسناد و مدارک مستند کتابخانهای، کتیبههای تاریخی منصوب در بناهای تاریخی و تاریخ شفاهی برگرفته از مصاحبه با ساکنین قدیمی و بومی بافت استوار شده است. نتایج حاصل از این پژوهش ضمن بازشناسی و بازخوانی نقش و اهمیت این فضای شهری، نشان میدهد که صحه، فضای باز سرگشاده، انعطاف پذیر و انطباقپذیر در گذر زمان، با گسترهای از نقشها و عملکردهای متنوع، پدیدهای پویا و زنده در طول تاریخ بوده، هر چند که دگرگونیهای نیم قرن اخیر مقدمات نابودی و محو شدن آنها را فراهم ساخته است.
The spatial organization of the city is a dynamic organism, which continuously changes over time. Saheh as a social hub in the historic fabric of Isfahan is one of the components of historic spatial organization that has been transformed because of undue attention and nowadays it doesn’t play an important rolein the historic fabric. The aim of this article is the identification and documentation of Saheh with a further ambition to develop conservation principles as well as to redefine the role of Saheh in spatial organization of the historic city. The methodology is on the basis of a rigorous field survey and mapping, combined with the study of historic documents, and also interviewing with local residents, in order to understand the morphological evolution. Saheh in the historic fabric can be described in a range of roles and function. It is a public open space with a feature of flexibility and adaptability that has continuously changed over the passage of time.
Machine summary:
سال هشتم ، شماره دوازدهم ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ مقاله پژوهشي بازشناسي و بازخواني صحه ، فضاي فراموش شده شهري، در شهر تاريخي اصفهان عيسي اسفنجاري کناري١، آذر عليخاني دهقي *٢ ١- عضو هيئت علمي، دانشکده حفاظت و مرمت ، دانشگاه هنر اصفهان ، اصفهان ، ايران ٢- دانشجوي دکتري، دانشکده حفاظت و مرمت ، دانشگاه هنر اصفهان ، اصفهان ، ايران (دريافت :١٣٩٩/٠٥/١٩، پذيرش :١٤٠٠/٠١/٢٧) چکيده صـحه ١، فضـاي شـهري اصـيل و کانون جذاب فعاليت هاي اجتماعي درون محله ، يکي از عناصـر سـازمان فضـايي و از واژگان شـهرسـازي کهن اصـفهان بوده اسـت که امروز به طور کلي فراموش شـده و توسـط طراحان و برنامه ريزان شـهري ناديده گرفته شـده و مدفون در لايه هاي تاريخي اسـت .
بر همين اساس اهداف مطالعه پيش رو را ميتوان بدين شرح برشمرد: - بازشـناسـي و بازخواني صـحه هاي تاريخي به قصـد بازتعريف و تقويت نقش آن ها در سـاختار کهن شـهر اصـفهان به منظور کاربست در سياست ها و اصول حفاظت و توسعه پايدار شهري - به جا آوردن و بازيابي نقش و عملکرد فضـاي اصـيل و با هويتي چون صـحه که از واژگان معماري و شـهرسازي اصفهان است به جاي بهره برداري از عناصر وارداتي شهرسازي مدرن مقاله پيش رو، برگرفته از طرح پژوهشي تهيه شده در سال ١٣٩٨ با عنوان "بازشناسي و مستندسازي صحه ، فضاي فراموش شـده شـهري تاريخي اصـفهان " زيرنظر "معاونت پژوهشـي دانشـگاه هنر اصـفهان " اسـت .