Abstract:
قرآن کریم، مسلمانان را به وحدت دعوت کرده است. پیامبر ص، پیشبینی کرده بودند که پس از ایشان، بین امّت، اختلافهایی ایجاد شود. ازاینرو قرآن کریم و پیامبرص، راهکار حفظ وحدت و رهایی از اختلاف را بیان فرمودند. پیروی از کتاب و سنّت، تضمینکننده سعادت امّت بوده و همانگونه که در گذشته میتوانست نجاتبخش از اختلافات باشد، امروزه نیز کارآیی دارد. تاکنون دربارۀ وحدت امّت اسلامی مباحث بسیاری مطرح شده است. ریشههای اختلاف، راهکارهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی رفع اختلاف، اشتراکات امّت اسلامی، وحدت در دفاع از مشترکات و موضوعاتی از این دست، شاکله نگاشتههای پیشینی را میسازد. نگاشتۀ کنونی وحدت را به دو گونه 'همراه با هدایت' و 'بدون هدایت' تقسیم کرده است. آنگاه راهکار وحدت همراه با ویژگی هدایت را تبیین میکند. در این مقاله ابتدا پیشبینی قرآن کریم و پیامبرص درباره اختلاف میان امّت، مطرح شده، سپس انگیزهها و ویژگیهای اختلافافکنان بر اساس نصوص، ذکر میشود. بخش سوم به تبیین چاره کتاب و سنّت برای رهایی از اختلاف، اختصاص دارد.
Machine summary:
این مقاله ابتدا پیشبینی پیامبر| را دربارۀ ایجاد اختلاف میان امّت، مطرح کرده و سپس ویژگیهای اختلافافکنان را از نگاه قرآن و سنّت، بررسی میکند.
الف) پیشبینی قرآن کریم و پیامبر| دربارۀ اختلاف امّت آیات قرآن کریم، مسلمانان را به وحدت دعوت کرده است.
همین پیامبر از سوی خداوند مأمور بودند که راهکار رفع اختلاف آینده را نیز تبیین فرمایند تا اگر امّت به این فرمان، گردن نهاد، هدایت شود و اگر سخن رسول خدا| را برنتابید به میزان انحراف از آن، دچار گرفتاریهایی گردد که نتیجه اختلاف است.
اکنون پرسش این است، با توجّه به اینکه قرآن کریم، اختلاف میان امّت را مورد اشاره قرار داده و پیامبر| از آن آگاهی داشتند و از سوی دیگر، وظیفه ایشان، ارائه راهکار برای رفع اختلاف بوده است، آیا رسول خدا| برای رفع اختلاف آینده میان امّت، چارهاندیشی کردند؟ اگر چنین کاری نکرده باشند، وظیفه رسالت خویش را بهجای نیاوردند و اگر راه را نشان داده باشند، آن راه کدام است؟ احمد بن حنبل رئیس مذهب حنبلی و عالمان دیگر اهل سنّت با عبارات مقارن و مفهوم واحد از امیرمؤمنان× و دیگر صحابیان روایت کردهاند: آن روزی که رسول خدا| بر اساس آیه شریفه «وَ اَنذِر عَشیرَتَکَ الاَقرَبینَ.
2 این روایات و مشابهات آن نشان میدهد که پیامبر|، اختلاف امّت را پیشبینی کرده و راهکار آن را تبیین فرمودند.
محور این وحدت به فرمایش قرآن کریم و پیامبر|، خود رسولالله بوده و پس از ایشان، امام علی× است.