Abstract:
نوگرایی دینی در ایران پس از ظهور اندیشه های فلسفی جدید در غرب و متأثر از ورود بارقه های مدرنیته به کشور پدید آمد. هرچند پیشرفتهای فناورانه و مظاهر تمدن غرب نگاهها را به خود متمایل کرده بود، اما برای عدهای روح و مبانی فلسفی و ایدئولوژیک اندیشه های نوآورانه آن دیار جذابیت افزونتری یافته بود. نهضت مشروطه نیز افق این چشم انداز و دورنگاهی را وسیعتر و امیدوارانه تر کرد و زمینه را برای ظهور طیف متنوعی از نوگرایان دینی فراهم آورد؛ گروهی که در پی پالایش دین از زواید و خرافات بودند، تا اشخاص و جماعتهایی که در مبانی و اصول دین و مذهب تشکیک کردند و به زعم خود در پی پاک دینی بودند. هدف این مقاله، تبیین مبانی معرفتی و چگونگی شکل گیری پارادایم نوگرایی دینی در ایران است؛ با این فرض که نوگرایی دینی در ایران به عنوان سنتز چالش سنت و تجدد از میان گفتمانهای فعال پس از مشروطه سر برآورد.
Machine summary:
از آنجا که جريان نوگرايي ديني در ايران از کارکردهاي عقيدتي به رويکردهاي سياسي نيز گرايش پيدا کرده و اهداف و غايات فراخ تري را دنبال نموده است ، همچنين با انگيزه هاي متفاوت و رويکرد- هاي فردي يا اجتماعي و علايق ديني متمايزي در عرصه دينداري ظاهر گشته است ، بنابراين واکاوي مباني معرفتي و مختصات تاريخي و سياسي اين نحله فکري اهميت دوچندان مي - يابد.
٢. کتابها و مقاله هايي که به بحث سنت و تجدد وارد شده اند: محمدسالارکسرايي:«چالش سنت و مدرنيته در ايران »(١٣٧٩)/سيدحسين نصر:«تأملاتي 50 درباره اسلام و انديشه مدرن » (١٣٨٩)/ ابوالقاسم فنايي: «اخلاق دين شناسي» (١٣٩٤)/ مهدي رهبري: «روحانيت ، انقلاب مشروطه و ستيز ميان سنت و تجدد» (١٣٨٧)/ فرشاد مهديپور: «گونه شناسي جريان هاي فکري- فرهنگي در ايران معاصر» (١٣٩٣)/ ابراهيم يزدي: «روشنفکري ديني، سنت و مدرنيته » (١٣٨٩)/ «سنت و سکولاريسم ؛ گفتارهايي از عبدالکريم سروش ، محمد مجتهد شبستري، مصطفي ملکيان ، محسن کديور» (١٣٩٢)/ عبدالحسين خسروپناه : «اسلام و مدرنيته » (١٣٩٣)/ شروين وکيلي: «سنت و مدرنيته در سه رنگ ؛ سير تکاملي انديشه ايراني در جدال سنت و مدرنيته » (١٣٨٨)/ حسن بلخاري قهي و ديگران : «تطبيق مدرنيته با بنيان هاي ديني و مفاهيم اسلامي» (١٣٩٤)/ مهدي رهبري: «انقلاب مشروطه و رويارويي ايرانيان با چهره ژانوسي تجدد» (١٣٨٨)/ مصطفي لعل شاطري و حسين رضانژاد: «سنت گرايي و نوگرايي در عصر مشروطه و تأثير آن بر پيشرفت ايران » (١٣٩٤)/ منصور ميراحمدي و يزدان خالدي - پور: «نسبت سنت و تجدد در انديشه سياسي آيت ا..