Abstract:
چکیده: تأویل یکی از مباحث مهم علوم قرآن و علم کلام است که در فهم قرآن و روایات بهویژه برخی آیات مربوط به اسما و صفات، نقش کلیدی و کاربردی دارد. یکی از محورهای اصلی تأویل، مرتبط با صفات خبریه خدواند در آیات متشابه است که معنای ظاهری این صفات با تنزیه خداوند سازگار نیست و تأویل آن با ارجاع به آیات محکم امری ضروری است و عدم پذیرش آن افتادن در دام تشبیه و تجسیم است. از صدر اسلام، مذاهب اسلامی و دانشمندان مسلمان، در رابطه با تأویل متون مقدس، آرای مختلف داشتهاند. اولین اختلاف در مورد ماهیت و چیستی تأویل است. نوشتار پیشرو بـه روش توصیفی ـ تحلیلی سه نظریه اصلی پیرامون ماهیت تأویل یعنی «مفاهیم»، «عینیت مصداقی» و «عینیت تکوینی» را، مورد واکاوی و ارزیابی قرار میدهد و «حقیقت مشککه» بودن ماهیت تأویل را به عنوان نظری جدید نتیجه میگیرد. «حقیقت مشککه» در قالب سه مرحله که جامع همهی نظرات است، تبیین میشود. مرحله اول آن حدوسط ظاهر و باطن است، مرحله دوم با باطن قرآن مترادف است و مرحله نهایی، تأویل واقعی و حقیقی است که مطابق با نظر علامه است. این پژوهش پس از مقدمه و پیشینه تاریخی تأویل، به معنای لغوی و اصطلاحی تأویل، و قلمروی تأویل میپردازد؛ و در ادامه ماهیت تأویل را موردبررسی قرار داده و نتیجهگیری مینماید.
AbstractInterpretation is a subject of great significance in Quranic sciences which plays a crucial role in understanding the Quran and Islamic narrations. One of the main axes of interpretation is related to the news attributes of God in similar verses that the apparent meaning of these attributes is not compatible with God's purification and its interpretation is necessary by referring to strong verses Avoiding this concept is tantamount to misleading analogy and imagination (of the incarnation of God). From the beginning of Islam, Islamic religions and Muslim scholars have had different opinions regarding the interpretation of sacred texts. The first difference is in the nature and nature of the interpretation. The present article descriptively-analytically analyzes and evaluates the three main theories about the nature of interpretation, namely "concepts", "instance objectivity" and "formative objectivity", and the "doubtful truth" of the nature of interpretation as new theories He gets the result. The theory of "doubtful truth" is explained in the form of three stages that are comprehensive of all opinions. The first stage is between the appearance and the interior, the second stage is synonymous with the interior of the Qur'an, and the final stage is the real and true interpretation that is in accordance with Allameh's opinion. After the introduction and historical background of interpretation, this research deals with the lexical and idiomatic meaning of interpretation and the realm of interpretation; And then examines the nature of interpretation and concludes.
Machine summary:
واکاوي مفهومي تأويل با تکيه بر نظر علامه طباطبايي ظرافت ، رسول ١ اله بداشتي، علي ٢ چکيده : تأويل يکي از مباحث مهم علوم قرآن و علم کلام است که در فهـم قـرآن و روايـات بـه ويژه برخـي آيات مربوط به اسما و صفات ، نقش کليدي و کاربردي دارد.
قرآن ، تفسير، تأويل ، ماهيت تأويل ، حقيقت مشککه ، علامه طباطبايي دوره دوم ١ مسئول نهاد رهبري در دانشگاه صنعتي اراک ٢ هيأت علمي دانشگاه قم شماره ٣ پاييز و زمستان ٩٨ ١١٧ ١ـ مقدمه : تأويل از موضوعات بين رشته اي است که مبادي و مسـائل اوليـه آن در علـوم قـرآن بحـث ميشـود و اهداف ، غايات ، نتايج و شبهات حول آن نيز در علم کلام مورد بررسـي قـرار ميگيـرد.
يکـي از مسـائل و ابزارهـاي مهـم ، در فهم متن و مقصود اصلي متکلم ، تفسير و تأويل آيات به ويـژه آيـات متشـابه اسـت کـه در دوره هـاي مختلف ، مد نظر علما بوده و با توجه به گرايش هاي مختلفي که داشته اند، ديدگاه هاي متنـوعي در ايـن مسئله ارائه نموده اند.
دانشمندان تعاريف و معاني گوناگوني براي واژه تأويل ذکر نموده اند که از ايـن مـوارد، تعـاريفي ذکـر شده که به معاني مختلف تأويل اشاره دارد و همچنين با بحث اصلي اين نوشتار يعنـي ماهيـت تأويـل مرتبط است : ١ ـ غزالي (٤٥٠ ـ ٥٠٥ ق ) در جواهر القرآن مي گويد: الفاظ قرآن ، رمـز و اشـاره اند بـراي راه يـابي بـه باطن و حقيقتي که مردم عادي علم ندارند.