Abstract:
به دلیلاینکه قرآنکریم برای هدایت انسان نازل شده، زبان آن مانند سایر الگوهای رفتاری انسان، پیرو اصل صرفهجویی است. یکی از شاخصههای بارز زبان قرآن این است که با صرف کمترین توان، بیشترین بازده را در عمل پیامرسانی انجام میدهد. البته این کار تا حدّی صورت میپذیرد که به اصل پیام و معنا لطمهای وارد نشود. اگر عناصر معادل و تکراری از زبان قرآن حذف نمیشد، مملو از حشو و زواید غیرلازم بود که در این صورت، نهتنها طولانی و ملالانگیز میشد، بلکه انتقال معنی و پیام که هدف اصلی این کتاب آسمانی است، به تعویق میافتاد. مقالۀ حاضر، پس از بررسی سیر شکلگیری نظریۀ اقتصاد زبانی و تعریف اصطلاحات و مبانی نظری پژوهش، با روش توصیفیـتحلیلی، به بررسی نقش ساختهای همپایه در ایجاز و کوتاهی جملات و همسویی این موضوع با اصل اقتصاد زبانی پرداخته است. برآیند تحقیق نشان میدهد، اگر ساختهای همپایة قرآنکریم در ژرفساخت خود، دارای عناصر مشترکِ هممعنا و تکراری باشند، عنصر مشترکِ هممعنا که در مقام تکرار قرار گرفته، از روساخت آن حذف و موجب کوتاهی جمله میشود که این امر، همسو با اصل اقتصاد و فرایند کمکوشانۀ زبان است.
Since the Quran has been revealed to mankind, its language, like other human behavioral patterns, follows the economical principle. One of the hallmarks of The Quran language is that it carries out the peak of messaging with minimal energy. Although this is done to the point that the message and meaning are not harmed. If equivalents and repetitive elements were not removed from The Qur'an, it would become filled with unnecessary phrases and words, in which case it would not only become long and frustrating but the transfer of meaning and message, which is the main purpose of this book of the celestial, was postponed. The present article, after studying the development of the theory of linguistic economics and defining the terminology and theoretical foundations of the research, uses an analytical and descriptive method to examine the role of coordination Structure in explicit and short sentences and to align it with the principle of linguistic economics. The result of the research shows that if the coordination Structure of Qur'an-Karim in its deep structures has common elements of meaning and repetition, the common element of the meaning, which is repeated, eliminates in surface structure and leads to a short sentence, which is related to the principle of the economics of language.
Machine summary:
برآيند تحقيق نشان ميدهد، اگر ساخت هاي هم پايۀ قرآن کريم در ژرف ساخت خود، داراي عناصر مشترک هم معنا و تکراري باشند، عنصر مشترک هم معنا که در مقام تکرار قرار گرفته ، از روساخت آن حذف و موجب کوتاهي جمله ميشود که اين امر، همسو با اصل اقتصاد و فرايند کم کوشانۀ زبان است .
به عبارت ديگر، يکي از تمهيدات کلام الهي براي همسويي با اصل اقتصاد زباني، کاربرد ساخت هاي هم پايه به ميزان فراوان است ؛ بدين معني که اگر ساخت هاي هم پايۀ قرآن کريم داراي عناصر هم معناي مشترک باشند، يکي از عناصر هم معنا که در مقام تکرار قرار ميگيرد، از روساخت آن حذف و موجب کوتاهي جمله ميشود که اين امر همسو با فرايند کم کوشانۀ زبان است .
حذف عناصر تکراري در ساخت هاي هم پايه ، يکي از شگردهاي قرآن براي ايجاز و کوتاهي جملات است که در نتيجه ، هم انرژي کمتري براي خواندن يا اداي آن صرف ميشود و هم درک مفهوم و انتقال معنا به مخاطب ، در زماني کوتاه تر صورت ميگيرد.
در آيۀ زير نيز ساخت هم پايۀ چهارسازه اي، موجب کوتاهي جمله و اقتصاد زباني شده است : *نما حرم عليکم الميته و الدم و لحم الخنزير و ما )هل به لغير الله ...
نکته اي که ميتوان از دو مثال يادشده دريافت ، اين است که هرچه سازه ها يا واحدهاي تشکيل دهندٔە ساخت هم پايه بيشتر باشند، به دليل حذف چندبارٔە معادل هاي تکراري، روساخت جمله کوتاه تر ميشود و همسويي بيشتري با قواعد کم کوشانۀ زبان حاصل ميگردد.