Abstract:
بیابانزایی یک از بزرگترین چالشهای زیست محیطی زمان ما به شمار میرود. این پدیده مسئلهای جهانی است و پیامدهای جدی آن بر تنوع زیستی، ایمنی محیطزیست، ریشهکنی فقر، ثبات اجتماعی- اقتصادی و توسعهی پایدار در سراسر جهان تاثیرگذار است. علیرغم اثرات جدی زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی این پدیده، کوششهای اندکی در زمینهی ارائهی راهبردهای بهینه کنترل و کاهش آن صورت گرفتهاست؛ بنابراین، مقالهی حاضر با هدف ارائهی راهبردهای بهینهی بیابانزدایی به صورت نظاممند و در قالب یک مدل تصمیمگیری گروهی انجام شد. به این منظور در ابتدا در چارچوب روش تصمیمگیری چند شاخصه و با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون، ارجحیت شاخصها برآورد شد. سپس با ایجاد ساختار رجحانی و رتبهبندی معیارها و راهبردها با کاربرد روش میانگین رتبههای بسسون، به رتبهبندی فواصل و تعیین اولویت راهبردها با استفاده از مدل ارسته پرداخته شد. نتایج حاصل نشان داد که معیارهای «ابزارهای علمی و تکنولوژیکی» (C۵) و «تناسب و سازگاری با محیط زیست» (C۷) به ترتیب با ضریب اهمیت 0/2628و 0/2587، در بالاترین درجهی اهمیت قرار دارد و از میان راهبردها، راهبرد توسعه و احیای پوششگیاهی (۲۳A) با رتبهی کلی R(m)=۴۶/۵ مهمترین راهبرد در فرایند بیابانزدایی منطقهی مطالعاتی است و راهبردهای جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی (۱۸A) با رتبهی کلی R(m)=۵۳/۵ و کنترل چرای دام (a۲۰) با رتبهی کلی R(m)=۶۹ به ترتیب در اولویتهای بعدی قرار میگیرد؛ از این رو، پیشنهاد شد که در طرحهای کنترل و کاهش اثرات بیابانزایی و احیای اراضی تخریب یافته، نتایج و رتبهبندی به دست آمده قابل توجه قرار گیرد.
Abstract
Nowadays, Desertification is one of the greatest environmental challenges. It is a global issue and its serious consequences affect on biodiversity, environmental safety, poverty eradication, economic and social stability and sustainable development around the world. Despite the serious environmental, social and economic impact of desertification phenomenon, few studies have been done in providing optimal alternatives. This paper tries to provide systematic and optimal alternatives in a group decision-making model. At the first in the framework of Multiple Attribute Decision-making (MADM), indices preference was determined using shannon entropy, then alternatives priority was evaluated by ORESTE model. The results showed that alternative of vegetation cover development and reclamation (A23) with general rating of = 46.5 is the most important alternative in de-desertification prosess in the study area, and alternatives of prevention of unsuitable land use changes (A18) and Livestock grazing Control (A20) were in the next priority with general rating of 53.5 and 69, respectively. Therefore, it is suggested that the obtained results and ranking should be considered in projects of controlling and reducing the effects of desertification and rehabilitatyion of degraded lands plans.