Abstract:
رویکردهای چین و روسیه نسبت به منطقه اوراسیا به ویژه در سالهای اخیر در تعامل فزاینده با یکدیگر قرار داشته است. اگرچه مسکو برای اداره روابط منطقهای خود به نهادهای منطقهای چندجانبه از جمله اتحادیه اقتصادی اوراسیایی متوسل شده است و چین نیز ابتکار عمل کمربند- راه را عنوان وسیله اصلی بلندپروازیهای خود در منطقه اوراسیا قرار داده است، اما در حال حاضر واقعیتهای ژئوپولیتیک هر دو طرف را به همکاری در چارچوب طرحهای مزبور سوق داده است. از اکتبر 2015 توافقات و گفتگوهایی برای ادغام طرحهای منطقهای دو کشور در جریان است و مسکو و پکن تعمیق بیسابقه و هماهنگی روابط خود در این منطقه را همواره مورد تاکید قرار میدهند، اما با وجود تلاش چین و روسیه برای ادغام و هماهنگی در اجرای طرحهای منطقهای این پرسش مطرح است که آیا میتوان همکاری راهبردی فعلی چین و روسیه در ابتکارات منطقهای را دلیل کافی برای ادامه یافتن چنین رویکردی توسط دو کشور در آینده دانست؟ در پاسخ به مساله تحقیق و در چارچوب مفهوم نظمهای منطقهای، نتیجه کلی این نوشتار نشان میدهد که وجود محدودیتها و موانعی که از عمق ادغام و هماهنگی ابتکارات دو کشور میکاهد و در کنار آن رویکرد کلان دو کشور نسبت به نظم منطقهای در اوراسیا را میتوان دلایلی برای حرکت مسکو و پکن از نظم کنسرتی کنونی به سمت نظم هژمونمحور تلقی نمود.
Machine summary:
اگرچه مسکو برای اداره روابط منطقهای خود به نهادهای منطقهای چندجانبه از جمله اتحادیه اقتصادی اوراسیایی متوسل شده است و چین نیز ابتکار عمل کمربند- راه را عنوان وسیله اصلی بلندپروازیهای خود در منطقه اوراسیا قرار داده است، اما در حال حاضر واقعیتهای ژئوپولیتیک هر دو طرف را به همکاری در چارچوب طرحهای مزبور سوق داده است.
به عبارت دیگر موانع پیشرو و همچنین روایتهای کلان چین و روسیه از نظم منطقهای (طرح اوراسیایی بزرگ روسیه و طرح کمربند-راه چین) نشان دهنده تمایل نهایی و البته هنوز محدود دو کشور، برای تبدیل شدن به قدرت هژمون در فضای سیاسی و اقتصادی آینده اوراسیا است.
A Lake Eurasian Economic Union (EAEU) ایجاد یک طرح بزرگ وجود، پس از تقابل روسیه و کشورهای غربی، اتحادیه اوراسیایی با افزایش علاقه به توسعه روابط اقتصادی نزدیکتر با چین، جاهطلبیهای خود را از »مورمانسک» 1 به «هنگ کنگ» 2 تغییر داده است»(Svetlicinii, 2019).
با این وجود بر اساس ماهیت توسعه طلب سیاست خارجی دو کشور احتمالا برای نفوذ اقتصادی و استراتژیک بر سر کشورهای آسیای مرکزی بین مسکو و پکن یا به عبارتی دیگر بین اتحادیه اقتصادی و کمربند اقتصادی جاده ابریشم که توسط چین راه اندازی شده است رقابت خواهد شد.
«چین موفق شده از توانایی سرمایهگذاری زیرساختی که از رشد اقتصادی به دست آمده در تغییر توازن قدرت منطقه به نفع خود استفاده کند در واقع از آنجا که مزیت چین در اقتصاد است، پکن افزایش نفوذ خود را از Timofei Bordachev Silk Road Economic Belt مسیر همکاریهای تجاری و اقتصادی منطقهای و بینالمللی در نقاط مختلف جهان دنبال میکند» (Hedayati and Ramezanpoor, 2019:76).