Abstract:
در تبیین رابطه میان صفات دنیا و آخرت، قرآن کریم بیش از تشابه، ناظر بر تفاوت
آنها بوده است. اهمیت معرفت به صفات متفاوت دو سرا در ایجاد انگیزه جهت آخرت طلبی
است چنانکه محتمل است عدم دستیابی به آن موجب دنیاپرستی و عذاب خلد گردد. با
عنایت به متعدد و مدغم بودن عناوین متون مبین این تفاوت و عدم تفکیک اصولی میان
مرزهای مواضع بحث در آراء علماء، در این مقاله سعی شده تا با رفع این نواقص، نظری
جامع و در کمترین شمار ممکن از عناوین در این باره ارائه گردد. بر این مبنی می توان
ابراز داشت که آخرت نسبت به دنیا شدیدتر و روحانی تر بوده و در مقابل فنا و تغییر آن
همیشه پایدار و ثابت است. الم و لذت دنیا به هم آمیخته است ولی در آخرت، نصیب
سعید و شقی از بهره خود در این باره خالص می باشد. همچنین سرای آخرت صاحب
نعمت ها و شکنجه هایی است که همانندی در دنیا ندارند. علاوه بر آن دنیا محل عمل و
آخرت مقام جزا میباشد.
Machine summary:
در ادامه، به سرانجام نهايي اين زينت اشاره مينمايند: ما هر آنچه که از زينت روي زمين است را بر ميگردانيم به )همان حالت( خاکي با زمين يکسان شده، و آن را مانند يک پهنه و گستره صاف بدون گياه قرار ميدهد)خفاجي، ١٤١٧،ج٦: ١٣٤(؛ و در پايان نيز، مطلوب آيه را بيان ميکنند و ما اين )زينت( را در پايان عمر دنيا خواهيم برد و )مردم را( جزا خواهيم داد، اگر )اهل( خير بودهاند، ...
تفسير نمونه نيز، در مورد اين آيه چنين آورده:»بيانگرحالت مختلفي است که انسان در مسير زندگي خود، يکي پس از ديگري پيدا ميکند«.
)بروجردي، ١٣٦٦، ج٧: ٤٩٢( ولي»ابن عربي« برداشت ديگري داشته و »نار« را دو نوع ميداند، يکي آنکه حکمي بر ظاهر انسان دارد و ديگري آنکه حکمي بر باطن؛ و مقصود از »نار« در اين آيه را، نوع دوم دانسته و در مورد دل نيز مينويسد: افئده، باطن انسان است)ابن عربي، ١٤١٠، ج٤: ٥٤٤(.
»قشيري«، طي نقل حديثي، اين آيه را از شمار شديدترين آيات قرآن در مورد عذاب ميداند: »قال أبوبرزة: سألت النبي )ص( عن أشد آية في القرآن فقال: قوله تعالي:...
( )يونس-٩(، استنباط اول از کلمه »هدايت« در چنين آياتي، گوياي ثواب و هدايت به سوي بهشت است؛ )زجاج، ١٤٢٠، ج١: ٣٣٧( چنانکه زحيلي مينويسد: پروردگارشان، آنها را به راه بهشت ها در آخرت، ارشاد مينمايد)زحيلي، ١٤٢٢، ج٢: ٩٤٦(؛ و استنباط دوم، از»ثبات«در راه حق، )بي آزار شيرازي، ١٣٧٧: ٤٧٢( سخن ميگويد؛ آنچنان که نوشتهاند: »اهدنا أي ثبتنا«؛ )شريف کاشاني، ١٣٨٣: ٩٢( مارا هدايت کن، يعني مارا ثابت قدم قراربده.