Abstract:
در علم معانی جملات افزون بر معنای ظاهری، یک مفهوم و غرض ثانوی نیز دارند که منظور اصلی گوینده در آن نهفته است. یک دسته از این جملات که قابل صدق و کذب نیستند، جملات استفهامیاند. غرض اصلی از استفهام کسب خبر درباره امر مجهول است، اما علمای بلاغت برای آن اغراض ثانویة متعددی برشمردهاند. در این پژوهش مفاهیم ثانویة جملات پرسشی در دیوان پروین اعتصامی براساس روش توصیفی– تحلیلی بررسی شده است. باید گفت در دیوان پروین، در مجموع 964 مورد پرسش بکار رفته که943 مورد آن از نوع بلاغی محسوب میشود. برای این تعداد استفهام بلاغی میتوان 41 مفهوم ثانوی مختلف درنظر گرفت. در این میان مضامینی همچون سرزنش، انکار، نهی و شکایت بیشترین کاربرد را دارند. همة این موارد برای طرح موضوعات اخلاقی مناسب میباشند. از ویژگیهای سبکی پروین در کاربرد استفهام، همراه کردن جملات استفهامی با آرایة موازنه است. در این موارد، شاعر یک مضمون اخلاقی را در دو مصراع پیاپی تکرار میکند. این شیوة، علاوه بر افزایش ارزشهای موسیقیایی کلام، در القای مضامین مورد نظر شاعر نیز تأثیر بیشتری دارد.
In semantic science, sentences have a secondary meaning in addition to their apparent meaning, which is Latent and the main purpose of the speaker. A bunch of these sentences that are not be able to clarify as true and false. The main purpose of rhetoricalQuestion is to find out about the unknown, but the scholars have cited numerous secondary implications for it. In this study, the secondary concepts of questioning sentences in Parvin Etesami's Divan have been studied based on the descriptive-analytical method. It should be said that in the Parvin's Divan, 964 questions were used, of which 943 were rhetorical. For this number of rhetoricalQuestion, 41 different secondary concepts can be considered. Topics such as reproach, denial, forbiddance and complaint are most commonly used. All of these are well suited for expressing ethical issues. One of Parvin's stylistic features in the rhetorical uses is to combine the rhetorical sentences with the equilibrium array. In these cases, the poet repeats a moral theme in two consecutive terms. This style, in addition to enhancing the musical values of the word, has a greater impact on the poet's intended themes.
Machine summary:
175 / پيشينۀ تحقيق براساس يافته هاي اين تحقيق ،بايدگفت استفهام بلاغي درديوان پروين اعتصامي کاربردبسيارزيادي داردوشاعرازظرفيت هايبلاغياستفهام ،درارائۀمضامين مورد نظرش بهره هايزياديبرده است .
اين مفهوم در١٧١موردازپرسش هايديوان شاعر،غرض اصليازسؤال است که نزديک به ١٩درصدکل پرسش هاراشامل ميشود.
شنيده ايدکه آسايش بزرگان چيست ؟ برايخاطربيچارگان نرنجيدن (همان :١٠٦) 187 / استبعاد و دوري قصدسخنورازطرح استفهام گاه آن است که ميان دومفهوميکه ازنظراونزديکيو تناسبيبايکديگرندارند،جداييومنافات برقرارکند.
(عرفان ،١٣٩٥:٣٠٦) ديبلبليگليزقفس ديدوجان فشاند باردگراميدرهاييمگرنداشت ؟ (اعتصامي،١٣٨٥:١١٠) اگرکه دردل شب خون نميکندگردون به وقت صبح چراکوه ودشت گلناريست ؟ (همان :٥٨) اگرکه نفس ،بدانديش مانبودچرا؟ ملول گشت چومارسم وره نکوکرديم (همان :٢١٩) دريغ و حسرت به خويش هيمه گه سوختن به زاريگفت که ايدريغ مراريشه سوخت زين آذر 189 / هميشه سربه فلک داشتيم دربستان کنون چه رفت که مارانه ساق ماندونه سر؟ (همان :٢٢٧) ابيات زيرازمثنويکوتاهيميباشدکه پروين درسوگ پدرش سروده است .
سيوطي،١٣٨٩:٢٥٤) 191 / بيت زيرپاسخ خاراست به سرزنش هايگل : ازپاسبان خويشتنت عاربهرچيست ؟ نشنيده ايحکايت گنج وحديث مار؟ (اعتصامي،١٣٨٥:٢٤٣) حيرت و سرگشتگي گليزيباشدم درباغ ايام چه ميدانم چه خواهم شدسرانجام ؟ (همان :٢٤٠) پشيماني و شرمندگي بيت زيراززبان شخصيزندانياست که درانتظارمجازات است .
شيوةديگرپروين درکاربرداستفهام آن است که گاه درهرمصراع يک بيت ،يک سؤال بلاغيمتفاوت مطرح ميکند.
کدام غنچه که خونش به دل نميجوشد؟ کدام گل که گرفتارطعن باغينيست ؟ کدام شاخه که دست حوادثش نشکست ؟ کدام باغ که يک روزه شوره زارينيست ؟ کدام قصردل افروزوپايۀمحکم که پيش بادقضاخاکرهگذارينيست ؟ (همان :١٣٦) دريکيازقطعه هاباعنوان «تواناوناتوان »که درده بيت سروده ،درهمۀابيات سؤال بلاغي مطرح کرده است .