Abstract:
برجسته کردن بسیاری از ارزشهای انسانی نظیر مقاومت، ایثار، صلح، آزادی، ظلمستیزی، عدالتخواهی و... در سایه ادبیات پایداری امکانپذیر است و کتب درسی مهمترین رسانهای است که در جهت پیشبرد اهداف آموزشی عمل میکند و میتواند باعث تقویت هویت ملی دانشآموزان و جلبتوجه آنها به ارزشهای انسانی شود. ازاینجهت، میتوان از این رسانه بهعنوان یکی از مهمترین ابزارها برای گسترش فرهنگ ایثار، جهاد، شهادت و صلح و دوستی در بین دانشآموزان استفاده کرد. پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوای کمّی و کیفی به تحلیل جایگاه ادبیات پایداری در کتابهای فارسی دوره اول متوسطه پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه آماری مشتمل بر کتابهای فارسی دوره متوسطه اول است و با توجّه به ماهیت موضوع پژوهش و به دلیل محدود بودن جامعه آماری، جامعه و نمونه آماری یکی در نظر گرفته شده است. نتایج حاصل نشان داد که توزیع فراوانی متون پایداری در کتابهای فارسی متوسطه اول یکنواخت نیست. پایه هشتم بیشترین حجم و پایه هفتم کمترین حجم از متون پایداری را به خود اختصاص داده است. همچنین، در کتابهای هر سه پایه، مؤلفههای مرتبط با جنگ و شهادتطلبی، دارای بیشترین فراوانی و مؤلفههای مربوط به صلح و آزادی کمترین میزان فراوانی را داشتهاند.
Highlighting of many human values such as resistance, selflessness, peace, freedom, justice and etc. are possible in the shadow of sustainability literature and the textbook as an important media acts towards enhancement of educational objectives which can also improve students national identitiy wherein its attraction is on human values. In this regards, this media as one of the most important tools is dedicated for development of the culture of selflessness, resistance, jihad, and martyrdom. Therefore, the current research method in this study is based on descriptive and content analysis to assess the effectiveness of sustainability literature in the textbook of the first grade in Persian high school. The statistical population consists of Persian books of the first grade in high school and due to the nature of the subject of research and the limited statistical population, the population and statistical samples are considered the same. Results prove that the distribution frequencies of the sustainability text of Persian books associated to the first grade is not uniform . The results also show that the Persian books of the eighth and the seventh grades have the highest and the lowest volumes respectively in term of sustainability texts. In addition to, in the Persian books of all three grades, the components relevant to war and martyrdom have the highest frequency rate and the components relevant to peace and freedom have the lowest frequency rate respectively
Machine summary:
با تحلیل محتوای کتب درسی به مؤلفان این کتابها کمک میکنیم، نقاط قوّت و ضعف موجود در آنها را بهتر شناسایی کنند تا بتوانند براساس اهدافی که در نظام جمهوری اسلامی و آموزشوپرورش برای توسعه فرهنگ پایداری تعریف شده است، گام بردارند؛ ازاینرو، پژوهش حاضر بر آن است با تحلیل محتوای کتب فارسی متوسطه اول، میزان توجه این کتابها به ادبیات پایداری و ضرورت انتقال ارزشها توسط این کتابها به فرهنگ جامعه را مورد ارزیابی کمّی و کیفی قرار دهد و نگاه مؤلفان کتب درسی را به وجود ضعفها و قوتهای موجود در این کتابها معطوف کند.
جدول شمارهی 2: فراوانی مصادیق و مؤلفههای ادبیات پایداری در کتاب فارسی هفتم دوره اول متوسطه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (به تصویر صفحه رجوع شود) همانگونه که در جدول شماره 2 مشخص است، بیشترین فراوانی متعلق به مؤلفههای ایثار و شهادتطلبی و کمترین میزان فراوانی مربوط به مؤلفههای همزیستی مسالمتآمیز و آزادگی است.
جدول شمارهی 4: فراوانی مصادیق و مؤلفههای ادبیات پایداری در کتاب فارسی نهم دوره اول متوسطه {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (به تصویر صفحه رجوع شود) همانگونه که در جدول شماره 5 مشخص است در پایه نهم، مؤلفه ایثار و شهادتطلبی بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است و مؤلفه همزیستی مسالمتآمیز کمترین میزان فراوانی را داشته است.