Abstract:
فهم فرآیند سیاست گذاری عمومی و درک واقعیاتی که طی این فرآیند رخ میدهد، میتواند به یافتن آسیبها و چالشهای آن کمک کرده و منجر به ارائه راهکارهایی برای بهبود آن شود. مهمترین و حساسترین مرحله از فرآیند سیاست گذاری عمومی، مرحله ابتدایی آن یعنی دستورگذاری است. اینکه کدام مسئله در لیست محدود دستورکار حکومت قرار گرفته و حکومت برای حل آن قصد اقدام داشته باشد، تعیین میکند که کدام افراد و گروهها منتفع شوند. در سیاستهای مالیاتی نیز، به علت حساسیت بیشتر نسبت به سایر سیاستها، اینکه چه مسئلهای مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد، میتواند محل نزاع و رقابت باشد. در حال حاضر تحقیقات در زمینه فرآیند دستورگذاری در ایران کم و ناکافی بوده و تحقیقات بیشتری نیاز است تا درک بهتری از این فرآیند حاصل آید. در همین راستا، این پژوهش با رویکرد کیفی و راهبرد نظریه داده بنیاد کلاسیک، به دنبال شناسایی عوامل موثر بر فرآیند دستورگذاری مالیاتی در ایران و بازیگران آن است. بدین منظور، در ابتدا دادههای اصلی از مصاحبه با سیاست گذاران مالیاتی و افراد نزدیک به آنها حاصل شده و برای تکمیل دادهها از دادههای ثانویه استفاده شده است. سپس با روشهای تحلیلی نظریه داده بنیاد کلاسیک، مفاهیم که همان عوامل موثر بر فرآیند دستورگذاری هستند استخراج گردید. این عوامل در سه گروه، دسته بندی شدند: عوامل مربوط به مسئله، عوامل سیاسی و عوامل مربوط به سیاست پیشنهادی. یافتهها شامل ۷ عامل و ۱۱ زیر عامل مربوط به مسئله، ۴ عامل و ۱۱ زیر عامل سیاسی، و ۷ عامل و ۱۲ زیر عامل مربوط به سیاست پیشنهادی هستند که بر فرآیند دستورگذاری مالیاتی تاثیرگذار هستند. در انتها موثرترین بازیگران این فرآیند نیز معرفی شدهاند.
Understanding public policy- making process and realities perception in this process can help in finding challenges and weak points, and suggest some solutions to improve it. The most important and crucial stage of the public policy process is its initial stage, agenda setting. A problem that enters the limited list of the governmental agenda and the government intends to take action to resolve it, determines which individuals and groups will benefit. In tax policies, due to greater importance and sensitivity than other policies, there are conflicts and competitions in which problem should attract policy- makers’ attention. At present, existing studies on the process of agenda setting in Iran is inadequate and further research is needed to provide a better understanding of this process. Therefore, this study aims to identify the factors affecting the tax agenda setting process in Iran and to identify its actors, using the qualitative approach and the classic grounded theory strategy. To do this, the primary data obtained from interviews with tax policy-makers and individuals close to them and secondary data was used to improve the analysis. Then, by analytical methods of classic grounded theory, the concepts that are factors affecting the process of agenda setting process are extracted. These factors were categorized into three groups: factors related to the problem, political factors and factors related to the policy. The findings include 7 factors and 11 sub-factors related to the problem, 4 political factors and 11 political sub-factors, and 7 factors and 12 sub-factors related to the policy that affect tax agenda setting process. At the end, the most effective actors in the process are also introduced.
Machine summary:
فهم فرآیند سیاست گذاری مالیاتی در ایران : عوامل مؤثر بر دستورگذاری مالیاتی در سطح ملی و بازیگران آن اعظم میر زمانی ١ سیدحسین اخوان علوی ٢ علی نقی امیری ٣ حسین اسماعیلی ٤ تاریخ دریافت : ١٣٩٦/٨/١٥، تاریخ پذیرش : ١٣٩٦/١٢/٢٣ چکیده فهم فرآیند سیاست گذاری عمومی و درک واقعیاتی که طی این فرآیند رخ میدهد، میتواند به یافتن آسیب ها و چالش های آن کمک کرده و منجر به ارائه راهکارهایی برای بهبود آن شود.
فرآیند سیاست گذاری عمومی فرآیندی است که طی آن بعضی مسائل مورد توجه حکومت قرار می گیرد، راه حل هایی برای آن تدوین و از بین راه حل ها، یک سیاست تصویب و اجرا می شود؛ نهایتاً نتایج اجرا مورد ارزیابی قرار گرفته و اصلاحات لازم بر سیاست های موجود صورت می پذیرد.
پژوهش حاضر به دنبال تبیین فرآیند دستورگذاری مالیاتی در سطح ملی، و شناخت عوامل مؤثر و بازیگران مهم (شرکت کنندگان فعال ) آن است تا از این طریق ، چالش ها و معایب این فرآیند قابل شناسایی شود و امکان ارائه راهکارهایی برای بهبود فرآیند سیاست گذاری مالیاتی فراهم آید.
بنابراین یکی از راه هایی که گروه ها می توانند از آن راه مسئله مورد نظر خود را به دستورکار سیستمیک وارد کنند، گسترش حوزه تعارض ٤ است که رسانه های جمعی از طریق بسط مباحثات و جلب حمایت ها، نقش اساسی در انجام آن ایفاء می کنند (کوب و الدر، ١٩٨٣ : ١١٢-١١٣).