Abstract:
عمر خیام شاعر ایرانی است که در سراسر جهان شناخته شده است وشعرش با فرم رباعی متمایز است. این فرم را با مختصرترین بیان به شرح مقصود می پردازد، و او را در رباعیات خود خلق تصاویر زنده وخیال انگیز می کوشد، مفاهیم مورد نظر و اندیشه های محوری خویش را هنرمندانه تر در کهن مخاطبان مجسم سازد. خیام با شگرد و هنر کم نظیر خویش توانسته است معانی ژرف و نکته های باریک فلسفی را در جامهء الفاظ نیکو بیان نماید و با این روش بر تاثیر سخنش بیفزاید. این هنر بیان اوست که توانسته افکار عمیق فلسفی را در لباس نگارین ادب بنمایاند. خیام ردیفهای گوناگون و متنوع در رباعیات خود به کار برده است. و بیشتر ردیف های او از نوع ردیف فعلی است، و آنها در شخصهای مختلف و زمانهای متفاوت را انتخاب شده است، و همچنین تعدادی از آنها از نوع ردیف اسمی، ضمایر فاعلی و ضمایر پرسشی شامل می شود.
Machine summary:
(همان: 236) سودهای ردیف در بدایع الافکار ویژگی ها ومحاسن ردیف این گونه ذکر شده است: " شعر دارای ردیف را مردف گویند که بسیار خوش آیند است ولطافت طبع وحدت ذهن شاعر وجزالت ترکیب ومتانت تقریر متکلم در سخن، به بر بستن ردیف خوب ظاهر گردد وردیف می تواند بود که کلمه ای بود یا بیشتر، وباشد که از مصراعی، یک کلمه قافیه بود وباقی ردیف ".
(محجوب، محمد جعفر، سبک خراسانی در شعر فارسی:98) در دورهء غزنوی رباعی سازیی همچنان مورد توجه بود وبرای طرح تمام معانی فکری وادبی وشعری به کار می رفت واز مشخصات صوری رباعی های این عصر آن است که معمولا هر چهار مصرع رباعیات با هم دارای قافیه هستند.
علاوه بر این که در اکثر رباعیات خیام ردیف حضور دارد، در بسیاری از موارد به شکل طولانی برای انتقال موسیقی شعر به کار می رود.
خیام از تکرار ردیف (خواهد بود) در این رباعی استفاده کرده است، ودر آنرا میگوید: گویند بهشت وحور عین خواهد بــــــــــــود وآنجا می ناب وانگبین خواهد بــــــــــــــــــــــود گرما می ومعشـــــــــــــــوقه گزیدیم چه باک چون عاقبت کار همــــین خواهد بـــــــــــــــود (احمد الصافی النجفی، رباعیات الخیام، بی تا: 52) در این رباعی خیام میخواهد، نشان می دهد که اگر آن می که از ساقی دریافت شود وشراب طهور الهی باشد که در آن نور وهدایت واز خود گسستن وبه او پیوستن باشد ومعشوق جز خدا که صانع وخالق جهان وانسان است نباشد واز رگ گردن به او نزدیک است بی شک این می ومعشوق به بهشت الهی که حور العین، می وشیر وانگبین وسایر نعمتهای لازوال الهی است منتهی خواهد شد.