Abstract:
این مقاله به تبیین جایگاه سماع در ادبیّات عرفانیمی پردازد. نگارنده در آغاز
تعریفی از سماع و دلایل دلبستگی انسان به موسیقی، سابقه و اهمیت سماع در
: صوف و اختلاف اقوال در معنی سماع ارائه کرده و سپس مباحثی در حدسن
صوت و طبقات م ستمعین در سماع، فواید و آداب سماع را گنجانده است.
آیات قرآن و احادیث نبوی در باب سماع از منظر قرآن کریم، حضرت
رسول(ص)، محققان برجستهی عرفانی چون هجویری، قشیری، محمد غزالی
خواجه عبداله انصاری و احمد غزالی از بخشهای دیگر این مقاله محسوب
میآیند که این بخش بیانگر مخالفت یا موافقت ایشان با سماع میباشد ؛ در
پایان سماع چهار طبقه عمده از طبقات اهل سماع که شامل مبتدیان، عوام؛
خواص و خاص الخاص میگردد از کتاب اللمع ابونصر سراج استخراج
گردیده و بازگوکرده ایم که چه عارفانی سماع قصائد و ابیات شعری را
برگزیده اند.
Machine summary:
ازآن طرف مخالفان سماع هم دلیل عدم جواز آن را به فقدان حجت شرعی و نقل روایی در این خصوص مستند میکردند لیکن متوجه نبودند که هر موضوعی که در زمان حضرت رسول(ص) و صحابه و امامان معصوم (ع) نبوده ایجادش پس از ایشان دلیل بر حرمت آن نیست نظیر مستحسنات صوفیه از خرقه گرفتن و اورادو اذکار که همگی مورد قبول پیامبر بوده و احادیثی در این خصوص نقل شده و حتی عطار نیشابوری در تذکره الاولیاء در بخش زندگی نامهی اویس قرنی از قول رسول خدا نقل میکند که به حضرت علی(ع) فرمود که خرقهی مرا پس از مرگم به اویس بدهید و از او بخواهید که برای امتم دعا کند با این تفاصیل نیک میتوان فهمید که مخالفان سماع عارفان شریعت مدار اهل ورع بودهاند نه عارفان حقیقت بین اهل ذوق و مواجید و این دو گروه در تمامی موضو عات اصیل عرفان و تصوف راهشان از هم جدا میشود یکی ناظر به ظاهر آیات قرآن و یکی ناظر به باطن قرآن و مسلما حکم باطنی قرآن بر حکم ظاهری آن ترجیح دارد و این همان چیزی است که علمای قشری و عرفای شریعتی به غور آن دست نیافته اند.