Abstract:
هدف این پژوهش، ارائه چارچوبی از حوزه سیاستگذاری کسب و کارهای پلتفرمی در ایران و ارتباط آن با منافع عمومی؛ با شناسایی سیاست ها، موانع و الزامات سیاستی این حوزه است. رویکرد پژوهش کیفی و از روش تحلیل تم برای تحلیل داده ها استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها، مطالعه اسنادی و مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته بوده است. یافته های پژوهش نشان داد آسیب های سیاستگذاری کسب و کارهای پلتفرمی شامل: عدم به روزرسانی سیاست ها، عدم یکپارچگی فرآیند دریافت مجوزها، فرآیند بروکراتیک اخذ مجوز، عدم وجود نهاد سیاستگذار و سیاست واحد برای کسب و کارهای پلتفرمی و ...، موانع سیاستی شامل: عدم وجود سیاست های حفظ حریم خصوصی کاربران، عدم وجود سیاستگذار رسمی در خصوص کسب و کارهای پلتفرمی، عدم نظارت نهادهای سیاستگذار بر نحوه فعالیت این کسب و کارها، تعدد مراجع صدور مجوز و ... است. در این راستا از الزامات سیاستی برای حل آسیب ها می توان به وجود سیاستگذار رسمی و هم نظارتی توسط کنشگرانی از اکوسیستم پلتفرمی و سازمان های دولتی و حاکمیتی، توسعه شبکه سیاستگذاری، به روزرسانی سیاست ها و قوانین و ... اشاره کرد. نتایج در قالب چارچوبی برای آگاهی سیاستگذار، از نسبت فرایند سیاستگذاری کسب و کارهای پلتفرمی و منافع عمومی ارائه شده است.
Machine summary:
پرسـچید و همـکاران )٢٠٢٠( پـس از مـرور ادبیـات حـوزٔە سیاسـت گذاری و حکمرانـی پلتفرم هــا نشــان می دهنــد کــه بــرای تعریــف نــوع حکمرانــی و یــا سیاســت گذاری پلتفرم هـا، پنـج عنصـر ضـروری اسـت : حـق تصمیم گیـری ٢ )بـه ایـن سـؤال اشـاره دارد کـه چـه کسـی اختیار و مسـئولیت اتخاذ تصمیمـات برای پلتفرم را دارد(، شفافیت ٣)مسـتنداتی را شــامل می شــود کــه بــه کاربــران و کارکنــان اجــازه می دهــد نحــؤە حکمرانــی پلتفــرم را بفهمنـد و دنبـال کننـد و توجـه بـر سیاسـت اطلاعاتـی پلتفـرم اسـت (، دسترسـی ٤ )میـزان / 1 Platform Governance 2 Decision Rights 3 Transparency 4 Accessibility گشـودگی اکوسیسـتم پلتفـرم از لحـاظ دسترسـی دادن بـه پلتفـرم اسـت (، اعتماد١)رابطـه بیــن واحــد حکمــران ، کاربــران و مکمل هــای پلتفــرم را تعریــف می کنــد( و تشــویق ٢ )بــه مشــوق هایی اشــاره دارد کــه پلتفــرم بــه توســعه دهندگان درونــی یــا بیرونــی می دهــد و بـرای بهبـود و امنیـت عملیـات پلتفـرم ضـرورت دارد(.
سیاســت گذاری های دقیــق و مشــخصی درخصــوص کســب وکارهای پلتفرمــی صــورت نگرفتـه و درمـورد سیاسـت هایی هـم کـه وجـود دارد یـا درمـورد آنهـا به روزرسـانی صـورت نگرفتـه یـا بـا ایـن مشـکل روبـه رو هسـتیم کـه براسـاس کسـب وکارهای فیزیکـی تدویـن شــده کــه بــا ایــن نــوع از کســب وکارها در تضــاد هســتند و تناســبی بیــن آنهــا وجــود نــدارد.
یافته هــای ایــن پژوهــش نشــان داد در حــال حاضــر، برخــی سیاســت های آســیب زا و بی توجهــی از ســوی سیاســتگذاران در حــوزٔە کســب وکارهای پلتفرمــی وجــود دارد کــه بــه توســعه ایــن اکوسیســتم صدمــه زده اســت .