Abstract:
تاریخ زندگی زنان در دوران پیشامدرن به دلیل کمبود منابع» چندان روشن نیست. از یک سو
منابع تاریخنگاری رسمی به زندگی مردمان عادی توجهی نداشته» و تنها بر مسائل سیاسی»
جنگها و حالات و احوالات شاهان و امرا تمرکز دارده و از سوی دیگر در تاریخنگاری
مردسالار جایی برای بررسی و حضور زنان متصور نیست؛ البته عدم ذکر وضعیت زندگی زنان
دقیقا به این معنی نیست که آنان تاثیری بر جامعه نداشتهاند؛ زیرا زنان همواره نیمی از جمعیت
را تشکیل میداده و همیشه در سطوح مختلف اجتماع نقش داشتهاند. اگر چه آنان نیمه پنهان
جامعه بودهاندء اما شواهد نشان میدهد پیوسته از جنبههای مختلف بر جامعه تاثیر گذاشتهاند.
در اینجا برای شناخت بهتر وضعیت زندگی زنان به بررسی منابعی میپردازیم که میتوانند ما
را در چنین پژوهشی کمک و یاری نمایند.
Machine summary:
منابع تاریخی تقریبا سکوت کرده انـد؛ البتـه سـکوت منـابع بیتردید دلیل بر عدم حضور زنان در جامعه محسوب نمیشود، بلکه این نادیده گرفتن ناشی از شرایط اجتماعی و نحوه تاریخ نگاری مرسوم آن عصر است که در آن نه تنها از فصلنامۀپژواکزنان درتاریخ /سال اول /بهار١٤٠٠/شماره پیاپی٣:ص ٩٧ـ١١١ ٩٥ زندگی مردمان طبقات متوسط و پایین سخنی به میان نیامده ، بلکه از نحـوه زنـدگی و تعاملات روزانۀ طبقه اشراف و حتی شاهان نیز هم کمتر مطلبی ذکر شده است .
حتی در فتح ها یا سرکوب شورش هـا نیز تنها به این اشاره کرده اند که تعدادی از نسوان (اناث ) اسیر شده اند، گرچه غالبـا بـه تعداد اسرا هم اشاره ای نکرده اند، چه رسد به سرنوشت بعدی آنها؛ بنابراین به طور قطع میتوان گفت ، منابع تاریخی به طور مشخص گزارشی از زندگی روزمره زنان و تعاملات آنها ارائه نداده ، اما باید در نظر گرفت که این به معنی حذف و نادیده گرفتن این منابع نیست ، بلکه دقت در نحوه بیان مطالب و ترکیب و تکمیل آن با دیگر منـابع مـیتوانـد اطلاعاتی ارزشمند به دست دهد.
اگرچه تخیلـی بودن این کتاب ها غیر قابل انکار است ، امـا بسـتر رویـداد داسـتان از فضـای فکـری و اجتماعی عصر خویش نشأت گرفته ، و نویسنده تمام وقایع را در حـال و هـوای جامعـۀ خود رقم زده و گاه شاخ و برگ هایی هم بر آن افزوده اسـت ؛ بـه عنـوان نمونـه کتـاب دلشگا (ویس بیگ ، ١٣٩٨) )که حکایات ، مطایبـات و لطـایفی بسـیار را در خـود جـای داده ، و بدون آن که قصدش واقعا حکایت زنـدگی زنـان باشـد، گزارشـاتی مبسـوط از وضعیت زندگی آنها به دست میدهد، و روابط و تعاملات زنان را در خانه ، بازار و سفر با خانواده و خویشان خود و نیز دیگر مردم بیان کرده ، از روابط مشروع و نامشـروع زنـان پرده بر میدارد.