Abstract:
شرکتهای سهامی زراعی یکی از اشکال جدید تولیدی پس از اصلاحات ارضی است که
نارضایتی دهقانان به علل مختلف در اوایل انقلاب سبب انحلال تعداد بسیار زیادی از آن ها شد . پس
از گذشت سه دهه، برخی از کارشناسان منطقه ای اهتمامی به احیای مجدد آن نشان داده اند چرا
که معتقدند با حل مشکلات پیشین شرکت های سهامی زراعی می توان به اهداف نوسازی توسعه
کشاورزی در برنامههای پس از انقلاب دست یافت . شرکت سهامی زراعی سهل آباد در استان
خراسان جنوبی نمونهای از شرکت های سهامی زراعی تاسیس یافته پس از انقلاب ( 1385 ) است که
در مقالهی حاضر تلاش شد به واکاوی اثرات اقتصادی و اجتماعی این شرکت سهامی زراعی جدید
پرداخته شود . این تحقیق با رویکردی توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است . جمع آوری دادهها و
اطلاعات مورد نیاز به کمک دو روش اسنادی و میدانی انجام شد . حجم نمونه با کمک فرمول
کوکران 130 خانوار تعیین و با روش نمونهگیری تصادفی ساده از میان جامعه سهامداران شرکت
سهامی زراعی سهل آباد انتخاب گردید . دادههای آماری در محیط SPSS و با استفاده از آزمون T
مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که هزینه ی تولید محصولات زراعی ن سبت به نظام
سنتی تولید در منطقه کاهش داشته است، اما به دلایلی چون عدم توزیع برابر سهام در میان سهام -
داران، درآمد خانوار ناشی از تولیدات زراعی رشد معناداری نداشته است، به تبع آن فاکتورهایی نظیر
پسانداز، سرمایه گذاری در فعالیت های غیر زراعی و میزان دریافت وام خانوار نیز رو به بهبودی را
تجربه ننموده است. هم چنین اثر تشکیل شرکت بر بهبود سبد غذایی خانوارهای سهام دار و
برخورداری از امکانات در سطح خانوار نیز معنادار نبوده است . در مجموع می توان گفت علی رغم
تبعات مثبت شرکت سهامی زراعی سهل آباد در بعد فنی تولید، پیامدهای مطلوب اقتصادی و
اجتماعی آن برای خانوارهای سهامدار چندان قابل توجه نیست.
Machine summary:
جدول شمارهی ١- مقایسه هزینه و درآمد در هکتار محصولات عمده زراعی در دشت سهل آباد، قبل و بعد از تشکیل شرکت سهامی زراعی (ارقام به ریال) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : یافته های میدانی تحقیق ، ١٣٩٠ ٤-٦- هزینه و درآمد زراعی خانوار از بخش کشاورزی مطالعات درآمدسنجی خانوارهای سهامدار در شرکت سهامی زراعی سهل آباد پیش از تشـکیل شـرکت کـه عمدهی محصولات تولیدی آنان شامل گندم، جو و یونجه بوده، نشان میدهد (جدول شماره٢) متوسط هزینـه سالیانه بهرهبرداران برای تولید محصولات زراعی ٣٢١٠٣١٧٢ریال، میانگین درآمد ناخـالص ناشـی از تولیـدات زراعی ٤٢٢٥٣٧٦٠ ریال و در نهایت سود خالص عایدی ١٠١٥٠٥٨٨ریال بوده است .
Benefit Present Value جدول شمارهی ٤- نظر سهامداران در ارتباط با میزان تغییر درآمد از بخش کشاورزی با تشکیل شرکت سهامی زراعی در دشت سهل آباد {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : یافته های میدانی تحقیق ، ١٣٩٠ ٦-٦- پس انداز و سرمایه گذاری خانوار از فاکتورهای مهم به منظور تحلیل شرایط اقتصادی خـانوار، آگـاهی از میـزان پـس انـداز آن در دورههـای زمانی گوناگون است .
جدول شمارهی ٥- نظر سهامداران در ارتباط با میزان تغییر پس انداز از بخش کشاورزی با تشکیل شرکت سهامی زراعی در دشت سهل آباد {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع : یافته های میدانی تحقیق ، ١٣٩٠ دریافت وام و تسهیلات از نهادهای مربوطه یکی دیگر از پارامترهای اقتصادی اسـت کـه تـابعی از وضـعیت پس انداز خانوارهای روستایی به شمار میآید.