Abstract:
مقاطعه اساس نظام مالی دولت عثمانی در سدههای 13-11ه ق. بود که پس از فروکش کردن فتوحات و فروپاشی سیستم تیمار، جایگزین آن شد و تغییراتی در نظام مالی عثمانی بوجود آورد. دولتمردان برای غلبه بر مشکلات مالی مقاطعه کاری را در قلمرو حکومتی گسترش دادند و تغییر و تحولات لازم را در آن ایجاد کردند. از جمله افراد موثر در این سیستم متنفذینی چون بیگربیگیها، افراد سپاهی و حتی ثروتمندان غیر مسلمان بودند. نظام مقاطعه به سبب برخی تحولات در شیوه مقاطعه کاری ولایات، اخذ بیرویه مالیاتها، صدور برات و جمع آوری نامناسب، عملکرد خود سرانۀ متصدیان و ستم دست اندرکاران به رعایا، موجب نارضایتی اجتماعی بخصوص در میان کشاورزان را فراهم آورد که نقش مهمی در افول امپراتوری عثمانی داشت. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با نگاه انتقادی در صدد بررسی تحولات نظام مقاطعه، کارکردهای آن و وظایف مقاطعه داران در برابر حکومت مرکزی عثمانی و دلایل فروپاشی نظام مقاطعه در امپراتوری عثمانی است.
Mukata’a (contracting) was the basis of the financial organization of Ottoman Government in the last centuries . When the number of victories decreased and Timar system collapsed,it was replaced by Mukata’a which led to certain changes in the financial system of the Ottoman government. Mukata’a was the most important source of income of the treasury. In order to overcome financial and tax collection problems, the government spread out the practice Mukata’a all over its lands and made the required changes. Among the most influential people of Mukata’a were the Sipahis( Sepah members), Biglerbegi, and non-Muslim wealthy fellows. (The opulent rich)
Due to some changes in the methods of Mukata’a systems in some provinces, excessive tax collection, Barat setting and improper collection, The authoritieschr('39') contumacious actions, and Oppressing the subjects caused a great social dissatisfaction specifically among the farmers, consequently playing an important role in the decline of Ottoman Empire. The present research aims at studying the transformations of Mukata’a systems, its functions and the role of contractors in the central Ottoman Government, and what caused the decline of Practicing Mukata’a throughout the Ottoman Empire employing the Descriptive-Analytic method and critical approach.
Machine summary:
در این شیوه ، دولت عثمانی برای برآورد مالیات یک منطقه ، با مالکان و متصرفان زمین معاهده ای میبست کـه براسـاس آن ، هر سال مبلغ معینی بدون توجه بـه افـزایش یـا کـاهش درآمـد امـلاک، بـه دولـت پرداخت میشد.
برای بررسی پدیدٔە مقاطعه و انواع آن در دولت عثمـانی، توجـه بـه این نکته ضروری است که بخش بزرگی از قلمرو عثمانیان متشکل از اقطاعات جنگی بود و غالباً به سرداران فاتح واگـذار مـیشـد (صـولاق زاده ، ١٢٩٧: ٤٦٤) و بیشـترین فتوحات و متصرفات نیز در سرزمین های اروپایی و عربی قرار داشت که بـه عنـوان تیمار از آنها یاد میشد.
(40 دیگر مقاطعه داران ، امین های حقوق بگیر بودند که مالیـات حاصـل از درآمـدهای ایالت های خود را به خزانه میپرداختند و جمع آوری مالیات به صورت مقاطعـه بـه آنها واگذار میشد؛ زیرا بیشتر مالیات های غیرقانونی که در گذشته به منظور تـأمین مالی به جیب مالکان و مقاطعه داران میرفت ، در درون نظـام رسـمی مالیـاتی ادغـام شد.
آنها متعهد شدند بیشترین میزان وجوه را در ازاء مقاطعه به خزانه باز گرداننـد، امـا ایـن اقـدام سبب شد دوباره مشکلات دیگری مطرح شود و مقاطعه داران مالیـاتی بـا توسـل بـه شیوه های قانونی و غیرقانونی، تا آنجا که توانسـتند کشـاورزان را تحـت فشـار قـرار دادند تا از این طریق میزان مـورد مناقصـه را تـأمین کننـد و پـیش از انقضـای دورٔە مزایده ، سهم خود را از منافع عاید شده به دست آورند ( :١٢٦٢ ,BVA, Buyuruldu .