Abstract:
بر اساس نظریههای اقتصاد بین الملل، تجارت بین کشورها موجب جریان و انتقال دانش و فناوری بین شرکای تجاری میشود. این انتقال در ادبیات اقتصاد بین الملل تحت عنوان سرریزهای تحقیق و توسعه خارجی یاد میشود. این سرریزها به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم صورت میگیرد. سرریز غیرمستقیم در اثر تجارت غیرمستقیم و با واسطه کشوری دیگر بین کشورها صورت میگیرد. بر این اساس هدف این مطالعه بررسی اثرات سرریزی مستقیم و غیرمستقیم تحقیق و توسعه خارجی بر رشد اقتصادی و شاخص رقابتپذیری جهانی (GCI) در ایران و شرکای تجاری عمده آن در دوره زمانی 2010-2019 با استفاده از مدل خودرگرسیون با وقفه توزیعی در دادههای پانل میباشد. برای این منظور ابتدا دو شاخص سرریز مستقیم و سرریز غیرمستقیم برای کشورهای مورد مطالعه محاسبه شد. سپس اثر این دو عامل بر رشد اقتصادی و همچنین شاخص رقابتپذیری جهانی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه تخمین مدل نشان داد که در بلندمدت هر دو اثر سرریزهای مستقیم و سرریزهای غیرمستقیم تحقیق و توسعه خارجی اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشورها داشته است. همچنین مخارج تحقیق و توسعه داخلی نیز در بلندمدت اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی کشورها داشته است. نتایج دیگر مطالعه نشان داده است که هم سرریز مستقیم و هم سرریز غیرمستقیم اثر مثبت و معناداری در بلندمدت بر شاخص رقابتپذیری جهانی کشورها داشته است. بنابر نتایج به دست آمده میتوان بیان کرد که میزان مخارج تحقیق و توسعه داخلی بایستی افزایش یابد تا هم رشد اقتصادی و هم میزان رقابتپذیری جهانی کشور افزایش یابد.
According to theories of international economics, trade between countries causes the flow and transfer of knowledge and technology between trading partners. This transition is referred to in the international economic literature as foreign research and development spillovers. These spillovers occur in two direct and indirect ways. Indirect spillovers are caused by indirect trade and through another country between countries. Therefore, the purpose of this study is to investigate the effects of direct and indirect spillovers of foreign research and development on the Gross Domestic Product and also on competitiveness in Iran and its major trading partners during 2010-2019 using the autoregressive distributed lag model in panel data. For this purpose, first two indicators of direct spillovers and indirect spillovers for the studied countries were calculated. Then, the effect of these two factors was examined on the GDP and also competitiveness. The results of model showed that in the long run, both direct and indirect spillover effects of foreign R&D had a positive and significant effect on economic growth. Also, domestic research and development expenditures have had a positive and significant effect on the economic growth of countries in the long run. Other results of the study have shown that both direct and indirect spillovers have had a positive and significant effect on the competitiveness index of countries in the long run. According to the results, it can be said that the amount of domestic research and development should be increased to increase both economic growth and the country's competitiveness index.
Machine summary:
بررسی اثر سرریزهای مستقیم و غیرمستقیم تحقیق و توسعه خارجی بر شاخص رقابت پذیری جهانی و رشد اقتصادی:رویکرد پاتلARDL معصومه قرنجیک * مصیب پهلوانی **، غلامرضا زمانیان *** 1 چکیده بر اساس نظریه های اقتصاد بین الملل ، تجارت بین کشورها موجب جریان و انتقال دانـش و فناوری بین شرکای تجاری میشود.
بر این اساس هدف این مطالعه بررسـی اثـرات سرریزی مستقیم و غیرمستقیم تحقیـق و توسـعه خـارجی بـر رشـد اقتصـادی و شـاخص رقابت پذیری جهانی (GCI) در ایـران و شـرکای تجـاری عمـده آن در دوره زمـانی ٢٠١٠- ٢٠١٩ با استفاده از مدل خودرگرسیون با وقفه توزیعی در دادههای پانل میباشد.
بـر ایـن اسـاس، سـوال اساسی در این ارتباط این است که آیا علاوه بر سرریزهای مسـتقیم ، سـرریزهای غیرمسـتقیم نیز اثر مثبت بر رشد اقتصادی و شاخص رقابت پذیری جهانی کشورها دارد یا خیر؟ بنـابراین هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات سـرریز مسـتقیم و سـرریزهای غیرمسـتقیم تحقیـق و توسعه خارجی ناشی از تجارت بر رشد اقتصادی و شاخص رقابت پذیری جهـانی در ایـران و شرکای عمده تجاری در دوره ٢٠١٠-٢٠١٩ میباشد.
از جمله مطالعات انجام شده در رابطه با سـرریزهای تجـارت مـیتـوان بـه مـوارد زیـر اشاره کرد: سیوان (C Wang) (٢٠١٠) بـه بررسـی عوامـل مـؤثر بـر سـرریز تحقیـق و توسـعه در دوره ٢٠٠٦-١٩٩٦ در ٢٦ کشور عضو OECD پرداخته و به ایـن نتیجـه رسـیدند کـه رشـد درآمد اثر مثبت و معناداری بر سـرریزها داشـته اسـت .
قابسـی و چکیر (Qabsi and Chakir) (٢٠١٢) اثر سرریز مخارج تحقیق و توسعه بـر رشـد اقتصـادی در ٢٤ کشور توسعه یافته طی دوره زمانی ٢٠٠٧-١٩٩٦ را مورد بررسی قرار داده و بـه ایـن نتیجه رسیده است که تحقیق و توسعه خارجی بر رشد اثـر مثبـت و معنـادار داشـته اسـت .