Abstract:
یکی از نظریهپردازان برجستة حوزة تصحیح، دیمیتری لیکاچف روس است که در کتاب متنشناسی خود و در چند نمونه از مقالاتش، بهطور مفصل به ارائة دیدگاهش دربارة تصحیح متون خطّی پرداخته است. در این مقاله، با بررسی آثاری که زنان در ایران تصحیح کردهاند، بهترین آثار تصحیحی زنان بر مبنای نظریة لیکاچف مشخص میشود. هدف از این کار فهم بهتر نظریة لیکاچف است؛ درواقع نظریة لیکاچف تنها تئوری تصحیح است که معتقد است با اینکه سبک تصحیح زنان و مردان در کلّیت یکسان است، برخی تفاوتهای جزئی نیز دارد. نظریة لیکاچف دارای سه مرحلة اصلیِ «تربیت»، «کشف و بهگزینی» و «ارائه» است. پرسش اصلی پژوهش این است که «باتوجهبه نظریة لیکاچف، آیا میتوان نوعی سبک شخصی برای تصحیح زنان قائل شد؟» که پاسخ به آن، مثبت است و این ویژگی را باید در توجه دقیق و ظریف زنان به مسائل پیرامتن جستوجو کرد. همچنین مهمترین نتیجهگیری این مقاله، شناسایی تصحیح ظفرنامة منظوم از منصوره شریفزاده بهعنوان بهترین تصحیح زنانه است؛ نیز شناسایی این اصل که شاخصة رعایت انسجام ساختاری در پیرامتن، مهمترین امتیاز تصحیحات زنان به شمار میرود.
Machine summary:
شناسایی تصحیحات موفق متون ادبی تصحیح شدة زنان با معیار نظریۀ 1 دیمیتری لیکاچف 2 دکتر محمدباقر شهرامی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین (نویسنده مسؤول ) 3 دکتر رضا سمیع زاده استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین چکیده یکی از نظریه پردازان برجستۀ حوزٔە تصحیح ، دیمیتری لیکاچف روس است که در کتاب متن شناسی خود و در چند نمونه از مقالاتش ، بـه طـور مفصـل بـه ارائـۀ دیـدگاهش دربـارٔە تصحیح متون خطّی پرداخته است .
لیکاچف معتقد است در کل ، دو سبک تصحیح بیشتر وجود ندارد؛ یکی زمانی است که از متن خطّی، تنها یک نسخۀ خطّی موجود است که مصـحّح در این حالت ، آن تک نسخه را به صورت اجتهادی ٨ ارائه میدهد؛ اما مهـم اینجاسـت کـه ایـن اجتهادات همگی باید در پاورقی یا حاشیۀ متن ذکر شود و به داخل متن وارد نشود تا زمانی که نسخه بدل هایی یافت شود و بتوان حرف خود را با استناد به آن ها به کرسی نشـاند.
وجود چنین توضیحاتی در پاورقی کتاب ، در بیشتر تصحیحات صورت گرفته در دهه های اخیر، دیگر مرسوم نیست ؛ اما میتوان گفت ازآنجاکه مصحّح در مواردی که ضبط ابیـات در اصل متن و نسخۀ اساس ، دچار مشکل بوده ، توضیحاتی دربارٔە همـان واژگـانِ دارای ابهـام داده است ، باعث درک بهتر مخاطب از فرایند تصحیح میشود.