Abstract:
در بررسی ویژگیهای سبکی یک اثر ادبی، در بسیاری از موارد، تنها به معرفی مهمترین و پربسامدترین ویژگیهای زبانی و زیباییشناختی اثر بسنده میشود؛ حال آنکه بررسی دلایل استفاده از یک شگرد زبانی، عناصر زیباییآفرین یا یک شیوة مشخص ِ بیان، میتواند بازنمایندة جنبههای ارزشمندی از ویژگیهای منظورشناختیِ آن اثر ادبی باشد. در متنی همچون تاریخ جهانگشای جوینی که افزون بر اطلاعات تاریخی، نوع بیان حوادث در آن از اهمیت ویژهای برخوردار است و قصد نویسنده پیش از هر چیز، انتقال دادههای تاریخی است؛ خروج از هنجارهای متعارف گفتوگو را نمیتوان امری اتفاقی و بیهوده دانست. با فرض رعایت تمامی اصول اولیة همسخنی، تغییر زبان گوینده در بیان مسائل اصلی و فرعی تاریخی را میتوان اولین، اصلیترین و آشکارترین مصداق نقض اصل همکاری گرایس دانست. نویسندة دبیر و آشنا به شیوة نگارش منشیانه، به آسانی توانایی جایگزین کردن اشعار و امثال عربی را با ابیات مشابه یا ترجمة آنها در متن تاریخی داشته است، اما برای نیل به اغراض ثانوی، از این کار صرفنظر کرده است. در این پژوهش با بررسی جلد اول تاریخ جهانگشای جوینی به روش کیفی، میتوان گفت که استفاده از ابیات عربی در این متن، هدفمند و برای دستیابی به اغراضی ثانوی بوده که با نقض یک یا چند اصل از اصول همکاری گرایس حاصل شده است.
The most important and most frequent language and aesthetic features are the issues which are mostly studied in style features of a literal work. However, finding the reasons to use a language trick, aesthetic elements or a specific way of expression can represent valuable aspects of pragmatic features of that literal work. In a prose, like The History of Jahangoshay Joveini, not only historical information but also the way the events have been expressed are both of great importance. In fact, the author is mainly trying to transfer historical info9rmation; violating common norms if speech is not an accidental and useless event. Having supposed that all principles of conversation have been observed, any change of speaker’s language in expressing main and minor historical issues can be considered as the first, the main and the most apparent sign of violating Grice cooperative principles. The author who is familiar with secretarial style can easily replace Arabic poems either with similar poems or historical translated counterparts. Studying the first volume of The History of Jahangoshay Joveini in qualitative method, the findings reveal that Arabic verses have been used intentionally in order to achieve secondary goals which have violated one or some principles of Grice Cooperative Principles.
Machine summary:
در این پژوهش با بررسی جلد اول تاریخ جهانگشای جوینی به روش کیفی، میتوان گفت که استفاده از ابیات عربی در این متن، هدفمند و برای دستیابی به اغراضی ثانوی بوده که با نقض یک یا چند اصل از اصول همکاری گرایس حاصل شده است.
در ابیات زیر، نویسنده با ذکر هریک از آنها دو اصل از اصول همکاری را برای ایجاد معانی ثانویه، نقض کرده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (ترجمه: ای کاش میدانستم آیا در روزگار یک دوست خوشنامی پیدا میکنم که از (رفتار) یکدیگر بنالیم و رازدارِ نالههای هم باشیم؟) محتوای اصلی این ابیات از ابوفراس همدانی، اندوه بر فقدان دوستان همدل است.
در ادامة عبارتی که یادکرد ایام متقدم بوده است؛ نویسنده از این بیت به عنوان تأکید گفتههای خود استفاده کرده است؛ کلام طولانیتر شده و در عین حال نیز با توجه به عربی بودن بیت، میتوان گفت که از بیان مستقیم و سادة منظور خود اجتناب کرده و کلام کمی ابهامآمیز شده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (ترجمه: کسانیکه مردم در سایة آنها خوب زندگی میکردند، رفتند و من مانند پوستِ بیفایدة مبتلا به بیماری گال در میان بازماندگان ماندم.
در دو بیتی که در ادامه میآید نیز اصول کمیت و کیفیت نقض شده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} قائل ابیات بالا مشخص نیست (واعظ، ۱۳۸۳: ۷) و در معنی آن نیز اندکی ابهام وجود دارد: (ترجمه: رحمت بر تو باد، به درستی نشان حق و راستی از بین رفته است و اساس بزرگی بر لبة پرتگاه است.