Abstract:
مقابله با هوای نفس، از وظایف ضروری هر فرد برای رشد اخلاقی است. راهکارهای گرایشی و کنشی برای مهار هوای نفس موثر است. اما اینکه راههای بینشی چه تاثیری در مقابله با تمایلات نفسانی داشته و چه مصادیقی دارد، سوالی است که این مقاله درصدد پاسخ به آن است. بنابراین، تبیین راههای بینشی مقابله با هوای نفس از دیدگاه علامه مصباح یزدی، هدف این مقاله است که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با گردآوری، تنظیم و تحلیل آثار اخلاقی علامه مصباح یزدی، به نگارش درآمده است. نتایج تحقیق حاکی از این است که اولین گام در مقابله با هوای نفس، غفلتزدایی است که با کمک راههای بینشی حاصل میگردد. منظور از راههای بینشی، صرفا افزودن بینشهای جدید نیست، بلکه تاکید عمده بر یادآوری و مرور بینشهای صحیح در ذهن میباشد، بهگونهایکه حضوری تاثیرگذار داشته باشند. بینشافزایی و یادآوری بینشها، عمدتا از راه تفکر و ذکر حاصل میشوند.
Fighting passion is an essential task of each person that is necessary for his moral growth. Orientational and actional strategies are useful in controlling passion. This paper attempts to provide the following questions with proper answers:
How insight-related methods can impact the fight against passion? And what examples and evidence exist in this regard? Accordingly, the purpose of this work is to elaborate on insight-related methods of fighting the passion based on Allameh Mesbah Yazdi’s view; besides, it should be noted that this research is carried out using descriptive-analytical method together with collecting, arranging and analysing Allameh Mesbah Yazdi’s work on ethics. The results of the study confirm that the first step in fighting passion is the obliteration of ignorance, which can be achieved through insight-based methods. By insight-related methods, what we meann is not solely adding new insights, but the emphasis is chiefly on reviewing and bringing to the fore the proper insights so that they can play an effective part. Adding to insights and reviewing them can principally be achieved through reflection and recitation.
Machine summary:
1 راههاي بينشي مقابله با هواي نفس؛از ديدگاه علامه مصباح يزدي( مجيد غلامي/ دانشجوي دکتراي مدرسي معارف گرايش اخلاق، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني( yabager248@gmail.
هواي نفس، بينش، راههاي بينشي، مصباح يزدي مقدمه سه عامل عمده سقوط انسان و مانع اين حرکت، هواي نفس، دنيا و شيطان ميباشد که مهمترين عامل از ميان اين سه عامل، بلکه ريشة همة آنها، هواي نفس است.
با توجه به آثار ايشان، انسان داراي سه حوزة بينش، گرايش و رفتار ميباشد و براي کنترل هواي نفس، لازم است به مديريت اين سه حوزه همت گمارد.
اين کتاب نيز در زمينة راههاي مقابله با هواي نفس و بهطور خاص مديريت بينشها به وسيلة ذکر و يادآوري بينش بينشها، مفيد ميباشد.
براي اينکه تفکر، به بينشي صحيح بينجامد و در نتيجه، در راستاي مقابله با هواي نفس مؤثر باشد، شرايطي را بايد دارا باشد که مهمترين آنها عبارتند از: - بدون پيشداوري باشد؛ زيرا ممکن است گرايشهاي انسان بر بينشهاي او تأثير بگذارد؛ به همين دليل تا حدودي تزکيه قبل از تفکر، ضروري است (مصباح، 1394ب، ص110 - 113).
براي مقابله با هواي نفس، ياد خدا درواقع آگاهيهاي متناسب با ساحت الهي و مفاهيم مرتبط را بازسازي و يادآوري ميکند که اين مفاهيم در زنده نگه داشتن بينشها، بسيار راه گشاست.
5. در روش بينشافزايي براي مقابله با هواي نفس، بينش خود را نسبت به مسائلي که مهمترين آنها مبدأ، مقصد و راه رسيدن به مقصد است، تصحيح و تقويت مينماييم.