Abstract:
ضرورت حمایت قانونی از کودکان در حوزه تبلیغات امری است که سالیان سال مورد توجه قانونگذاران در کشورهای مختلف و از جمله دستورالعملهای اتحادیهاروپا قرار گرفته است. در این مقاله با مطالعه در دستورالعملهای اتحادیهاروپا، موضع نظام حقوقی ایران را مورد ارزیابی قرار میدهیم. تبلیغات ناظر به کودکان علیرغم اهمیت بالایی که هم از حیث کیفیت و محتوای تبلیغات و هم از حیث کمیت و میزان مجاز پخش دارد متأسفانه در نظام حقوقی ایران فاقد ضوابط و چارچوب مشخص و روشن است. مصوبات لازم الاجرای این حوزه محدود به چند مورد (مندرج در ماده 9 آییننامه امور اعلانات و بند چ ماده 12 آییننامه تأسیس و نظارت بر نحوه کار و فعالیت کانونهای آگهی تبلیغاتی) است و مواردی همچون زمان پخش آگهیتبلیغاتی، تعدد و تکرار پخش، طول مدت پخش آگهی نه در مصوبات فعلی و نه در پیشنویسها و لوایحی که در حال بررسی برای تصویب در آتی هم مورد اشاره واقع نشدهاند. در قوانین ما از یکسو رده سنی که مشمول عنوان کودک و نوجوان قرار میگیرند به شدت محل بحث است، از سوی دیگر محدودیتها و ممنوعیتهای حاکم بر چنین تبلیغاتی عمدتاً در حد پیشنویس و دستورالعملهای داخلی است. لذا شاید صحیحتر آن باشد که بگوییم نظام حقوقی ما در ارتباط با اصول حاکم بر تبلیغات کودک موضعی اتخاذ نکرده است و نیاز است علاوه بر ترسیم اصول مزبور، ممنوعیتها و محدودیتهای ناظر به این حوزه تبیین شود. در پژوهش حاضر با شیوه تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی به بررسی موضوع پرداخته شده است.
The need for legal protection of children in the field of advertising is something that has been considered by legislator in various countries for many years, including EU directives. In this article, we will evaluate the position of the Iranian legal system by studying the EU directives. Advertising for children, despite its great importance both in terms of quality and content of advertising, as well as in terms of quantity and amount of broadcasting, unfortunately, in the Iranian legal system, the rules and framework are not clear. The applicable regulations in this area are limited to a few documents. And cases such as the timing of the advertisement, the frequency and frequency of the broadcast, the duration of the advertisement are not mentioned in the current approvals, nor in the drafts and bills that are being considered for approval in the future. In our laws, on the one hand, the age category that falls under the title of child and adolescent is highly debatable, on the other hand, the restrictions and prohibitions governing such advertisements have not been mainly approved. Therefore, it may be more accurate to say that our legal system has not taken a position in relation to the principles governing child advertising, and in addition to outlining these principles, it is necessary to explain the prohibitions and restrictions in this area.
Machine summary:
در این تحقیق برآنیم تا تعریف کودک از منظر قانون ، احراز تکالیف قانونی پیرامون مقررات کمی و کیفی موجود در تبلیغات ناظر به کودکان در نظام حقوقی ایران ، خلاءهای موجود در این حوزه ، مفاد قابل استفاده از مفاد مندرج در دستورالعمل و مجموعه ضوابط تولید آگهی های رادیویی و تلویزیونی به عنوان سندی پیشگام در این عرصه و در نهایت ، اصول حقوقی حاکم بر تبلیغات آسیب رسان ناظر به کودکان در دستورالعمل های اتحادیۀ اروپا را مورد مطالعه قرار دهیم .
در زمینۀ تبلیغات ناظر به سلامت ، کتب و پایان نامه های متعددی تألیف شده که از آن میان ، می توان به این موارد اشاره کرد: پایان نامۀ مقطع کارشناسی ارشد با عنوان بررسی مقررات آگهی های تجاری سیمای جمهوری اسلامی ایران ویژۀ کودکان از دیدگاه کارشناسان تبلیغ و حقوق در سال ١٣٩٠ که توسط سمیه مینائی دفاع شده است .
اصول مرتبط باتبلیغات ناظربه کودکان درحقوق ایران تاریخچۀ قانونگذاری پیرامون آگهی های مربوط به کودکان ١، حتی در کشور ما، نسبتا طولانی است ؛ به گونه ای که در اولین مورد یعنی در آیین نامۀ امور اعلانات مصوب ٢٣ فروردین ١٣٤٨ (که به استناد مادۀ ١٠ لایحۀ قانونی مطبوعات مصوب سال ١٣٣٤ به تصویب هیئت وزیران رسید) نیز در مادۀ ٩ خود مقرر می داشت : آگهی هایی که برای تبلیغ کودکان تهیه می شود، نباید طوری تنظیم شود که موجب فریب آنان شده یا از احساسات کودکانه و زودباوری آنان سوءاستفاده شود».