Abstract:
زمینه و هدف: اغتشاشات و آشوب های اجتماعی از جمله بحرانهایی هستند که ضمن اثر سوء بر امنیت و آرامش آحاد جامعه، امنیت داخلی و در سطح گسترده تر امنیت ملی یک کشور را در معرض تهدید قرار می دهد. یکی از آشوبهایی که در دهه 1370 منجر به بروز خساراتی بر پیکرة کشور و موجب تالم آحاد ملت شد، آشوب سال 1373 شهرستان قزوین در عدم استقلال آن شهر از استان زنجان بوده است. این مقالة تحقیقی در پی آن بوده است که با رویکردی علمی، عوامل موثر بر بروز این عارضة اجتماعی را شناسایی کند.
روش: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی بوده که به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را دو گروه غیر متجانس شامل مسئولان نظامی، انتظامی، تقنینی و امنیتی دارای مسئولیت و حاضر در حادثه و گروه دوم تحقیق را تعداد 365 نفر از آشوبگران دستگیرشدة حاضر در صحنة کنترل آشوب تشکیل داده اند که برای دستیابی به افراد نمونه در گروه اول با استفاده از روش گلوله برفی تعداد 92 نفر و برای تعیین حجم نمونه گروه دوم از روش تمام شمار استفاده و کلیه 365 نفر انتخاب شد. برای دستیابی به دیدگاه پاسخگویان در گروه اول، از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. همچنین برای دستیابی به داده های مربوط به گروه دوم از روش اسنادی و بررسی پرونده های اتهامی آشوب گران دستگیر شده توسط ناجا استفاده شد.
یافته هاو نتایج: بر اساس مقایسه میانگین میزان تاثیر عوامل مختلف برای هر یک از عوامل تاثیرگذار در آشوب و همین طور نتایج آزمون فرضیه های تحقیق، عملکرد مسئولان محلی به میزان 8/77%، عامل عملکرد ناجا 8/66% و ویژگی فردی آشوبگران به میزان 4/55% در گسترش آشوب موثر بوده است. اولویت بندی متغیرهای مربوط به هریک از شاخصها در گسترش آشوب نشان داد که «عملکرد فرماندار و نمایندگان مجلس» شهرستان قزوین در شاخص «عملکرد مسئولان» و متغیر «عدم تعادل و توازن قدرت بین تعداد ماموران ناجا با تعداد آشوبگران» در شاخص «عملکرد پلیس» دارای بیشترین نقش در گسترش آشوب بوده است.
Machine summary:
گرچه مي توان ريشۀ درگيريها و آشوب سـال ١٣٧٣ شـهر قـزوين را در مـتن تصـميمات غلط و يک جانبه گرانهً سالهاي دور پيش از انقلاب ، مبني بر انتزاع ايـن شهرسـتان از اسـتان تهران و الحاق آن بـه شهرسـتان زنجـان و تشـکيل و تأسـيس اسـتان زنجـان در سـال ١٣٥٦ جستجو کرد، ولي بررسـي و واکـاوي برخـي اتفاقـات سياسـي – اجتمـاعي و نيـز اقـدامات کنشگران حاضر در زمان وقوع حادثه در شکل گيري و گسترش آشـوب سـال ١٣٧٣ شـهر قزوين از اهميت شايان توجهي برخوردار است که ضرورت تتبع و مطالعه در ايـن زمينـه را تبيين مي کند.
به اين منظور پرسشهاي زير مورد بررسي و مطالعه علمي قرار گرفت : سؤال اصلي: - عمده ترين عوامل مؤثر در گسترش آشوب قزوين کدامند؟ سؤال هاي فرعي: - آيا عملکرد مسئولان محلي شهر قزوين در گسترش آشوب نقش داشته است ؟ - آيا عملکرد ناجا در گسترش آشوب مؤثر بوده است ؟ - آيا ويژگيهاي فردي آشوبگران در گسترش تأثير داشته است ؟ با اين حال محقق با درک عميق از احتمال ايفـاي نقـش عوامـل متعـدد کـه در تعامـل بـا يکديگر سبب وقوع مسائل و پديده هاي اجتماعي مي شوند، بـا الهـام از تجـارب شخصـي، تفکر نظري، مطالعات اکتشافي، مصاحبه بـا فرمانـدهان و مـديران نـاظر بـر فراينـد مـديريت کنترل آشوب قزوين و همچنين بر پايۀ شناخت مقـدماتي کـه براسـاس زمينـه يـابي اوليـه از پديده يا موضوع مورد مطالعه پيدا کرده ، در پاسخ به سؤالهاي تحقيق فرضيه هايي بـه شـرح زير مطرح کرده است .
«عملکرد مسئولان محلي شهر قـزوين در گسـترش آشوب هاي اجتماعي مؤثر ست » جدول ١: بررسي عملکرد مسئولان محلي شهر قزوين در گسترش آشوب (رجوع شود به تصویر صفحه) با توجه به تحليل انجام شده مطابق با جدول فـوق ، نتـايج حـاکي از آن اسـت از آنجـا کـه ســطح معنــاداري Significant Level( P.