Abstract:
در طول تاریخ اسلامی، قراردادها نقش ویژهای در شکلدهی به تعاملات اقتصادی مسلمانان ایفا نمودهاند. از بعد نظری نیز قراردادها تأثیر زیادی در شکلدهی به اندیشه اقتصادی علمای اسلامی در تحلیل روابط کنشگران اقتصادی داشته است؛ ازاینرو میتوان برای قراردادها جایگاههای متفاوتی را در اقتصاد اسلامی متصور بود. مطالعه حاظر در تلاش است تا به بررسی کارکردهای قراردادها اسلامی بهعنوان یک نهاد اقتصادی در رشد و توسعه اقتصادی جوامع با استفاده از روش تحلیلی ـ کتابخانهای، بپردازد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که قراردادهای اسلامی با توجه به اختصاصات جوهری، ارزشی و انسانی آن و همچنین با بهرهگیری ابزارهای ضمنی قراردادها و اصول و شروط حاکم بر آن میتوانند ضمن کاهش هزینههای مبادله، سبب افزایش کارایی و بهرهوری، دسترسی عادلانه مردم به منابع و امکانات و نیز تضمین حقوق مالکیت شود.
Throughout Islamic history, contracts have played a special role in shaping Muslim economic interactions. Theoretically, contracts have had a great impact on shaping the economic thought of Islamic scholars in analyzing the relations of economic actors; therefore, it is possible to imagine different positions for contracts in Islamic economics. The present study seeks to examine the functions of Islamic contracts as an economic institution in the economic growth and development of societies. The results of this study show that Islamic contracts, due to their nature, moral, and human characteristics can reduce the costs of exchange and increase efficiency and productivity of economic activities. It also Provide a platform for fair distribution of resources and therefore guarantee property right.
Machine summary:
نتايج اين پژوهش نشان ميدهد که قراردادهاي اسلامي با توجه به اختصاصات جوهري، ارزشي و انساني آن و همچنين با بهره گيري ابزارهاي ضمني قراردادها و اصول و شروط حاکم بر آن ميتوانند ضمن کاهش هزينه هاي مبادله ، سبب افزايش کارايي و بهره وري، دسترسي عادلانه مردم به منابع و امکانات و نيز تضمين حقوق مالکيت شود.
حسيني و محمدي (١٣٩٢) نيز در مطالعه اي با عنوان تأثير حقوق مالکيت در رشد اقتصادي کشورهاي درحالتوسعه به بررسي اين سؤال پرداخته است که زمينه هاي نهادي مورد نياز براي ايجاد يک نظام حقوق مالکيت کارآمد در کشورهاي درحالتوسعه چيست .
برخلاف راهحل هاي نهادي فراواني که براي حل مشکلات ناشي از اين گونه از هزينه ها ارائه شده است ، در نظام اقتصاد اسلامي قراردادها به گونه اي سامان يافته است که از شکل گيري اين نوع از مشکلات در ابتداي يک تعامل اقتصادي جلوگيري نمايد.
رويکرد غايت نگرانه ٣ اديان الهي همچون نظام اسلامي سبب آن شده است تا ضمن احترام به سلايق و هويت هاي فردي، شکل دهي به مجموعه اي از باورها و ارزشهاي اخلاقي و اجتماعي مشترک نيز مدنظر قرار گيرد؛ با اين هدف که بتوانند ضمن جلوگيري از واگرايي عقيدتي جامعه ، وحدت و همگرايي جامعه را افزايش دهند.
يکي ديگر از راهکارهاي اسلام در جهت کاهش اين گونه از هزينه ها، تأکيدات شريعت اسلامي بر عدم تمرکزگرايي اقتصادي و شکل دهي به برخي از نهادهاي مالي اسلامي در راستاي حمايت هاي محلي است که اين امر سبب توسعه متوازن در کشور خواهد شد.
Contracting institutions and economic growth.
Contracting institutions and economic growth.