Abstract:
مروری بر تاریخ طرحهای توسعۀ ایران در دورة سلطنت محمدرضا پهلوی بیانگر این نکته
است که فرایند سیاستگذاری توسعه در ایران دچار آشفتگیهای فراوانی بوده است و حتی
بهنظر میرسد کنشگران و کارگزاران توسعۀ اقتصادی ایران به استناد شواهدی که در این مقاله
نشان داده میشود، نتوانسته بودند این معضلات را بهدرستی شناسایی کنند. این نوشتار با
روششناسی مبتنیبر جامعهشناسی تاریخی و در چارچوب نظری تلفیقی از آموزههای نظریۀ
رانتیریسم و پاترمونیالیسم کوشیده است تا نشان دهد چگونه برنامههای توسعه در ایران ناکام
میماند. مقاله نشان میدهد شیوة حکمرانی متاثر از درآمدهای نفتی در اقتصاد سیاسی و
مناسبات پدرسالار در فرهنگ سیاسی، درمجموع موجب میشد کنشگران توسعۀ ایران بدون
فهم مسائل اساسی جامعه و الزام خود به پاسخگویی، نتوانند از فرصتها و ظرفیتها برای
بهبود حکمرانی، در کشور استفاده کنند. مقاله در پاسخ به این پرسش که مهمترین علتهای
ناکارآمدی طرحهای توسعه در ایران طی دو دهۀ پایانی سلطنت محمدرضا پهلوی ناظر بر چه
مشکلاتی بوده است؟ با روش تحلیل محتوای تاریخ شفاهی هاروارد، برمبنای تجربۀ زیسته
جمعی از کارگزاران توسعه کشور و با گزینش، کدگذاری و طبقهبندی گویههای انتقادی
کارگزاران اقتصادی در پروژة تاریخ شفاهی هاروارد، این فرضیه را مورد آزمون قرار میدهد که
بهنظر میرسد عدم موفقیت پیشبرد پروژة توسعۀ ایران در زمان محمدرضا پهلوی، در
بیتوجهی به مبارزه با مفاسد اداری، بیانضباطی اداری، مداخلۀ مستمر در امور دولت، ضعف
سیاستگذاری و برنامهریزی اقتصادی و در عین حال تضعیف مداوم نهادها، نخبگان سیاسی و
نیروهای اجتماعی ریشه داشته است
A review of the history of Iran's development in the second Pahlavi period shows that the country's economy was suffering from endless turmoil and the country's senior decision makers could not even properly identify these problems. Using the theories of Rentierism and Patrimonialism, this article has tried to show how in the process of formation of the modern state in Iran, a special way of governing based on political, economic and administrative corruption was formed. The article shows that the use of oil revenues in political economy and patriarchal relations in political culture led to bad governance in Iran. The main question of this article is about the most important causes of inefficiency of governance in the Pahlavi era? The research method in this article was to analyze the content of the lived experience of the managers of the Pahlavi period in accordance with the oral history of Harvard. The article shows that ignoring the basic requirements of modern governance and the constant weakening of institutions, political elites and social forces led to the inability and collapse of the Iranian political system.
Machine summary:
مقاله در پاسخ به اين پرسش که مهم ترين علت هاي ناکارآمدي طرح هاي توسعه در ايران طي دو دهۀ پاياني سلطنت محمدرضا پهلوي ناظر بر چه ١ مشکلاتي بوده است ؟ با روش تحليل محتواي تاريخ شفاهي هاروارد، برمبناي تجربۀ زيسته جمعي از کارگزاران توسعه کشور و با گزينش ، کدگذاري و طبقه بندي گويه هاي انتقادي کارگزاران اقتصادي در پروژة تاريخ شفاهي هاروارد، اين فرضيه را مورد آزمون قرار ميدهد که به نظر ميرسد عدم موفقيت پيش برد پروژة توسعۀ ايران در زمان محمدرضا پهلوي، در بيتوجهي به مبارزه با مفاسد اداري، بيانضباطي اداري، مداخلۀ مستمر در امور دولت ، ضعف سياستگذاري و برنامه ريزي اقتصادي و در عين حال تضعيف مداوم نهادها، نخبگان سياسي و نيروهاي اجتماعي ريشه داشته است .
اين مقاله با بررسي تجربۀ زيسته برخي از کارگزاران توسعه و مشاوران اقتصادي دورة محمدرضا شاه پهلوي طي سال هاي ١٣٤٠ تا ١٣٥٧، ميکوشد در پاسخ به اين پرسش که مهم ترين علت هاي ناکارآمدي طرح هاي توسعه در ايران طي دو دهۀ پاياني سلطنت محمدرضا پهلوي ناظر بر چه مشکلاتي بوده است ؟ اين فرضيه را موردآزمون قرار ميدهد که به نظر ميرسد عدم موفقيت پيش برد پروژة توسعۀ ايران در زمان محمدرضا پهلوي، در بيتوجهي به مبارزه با مفاسد اداري، بيانضباطي اداري، مداخلۀ مستمر در امور دولت ، ضعف 274 سياستگذاري و برنامه ريزي اقتصادي و در عين حال تضعيف مداوم نهادها، نخبگان سياسي و نيروهاي اجتماعي ريشه داشته است .