Abstract:
باورهای عامیانه، با فرهنگ هر ملّتی ارتباط مستقیم دارد و یک پدیدۀ روحی-اجتماعی است، معلول زندگی آدمی وعکس العمل اودرمقابله باطبیعت ومحیط اسرارآمیزاوست. آدمی آن گاه که نمیتوانست رابطۀ منطقی بین حوادث وپدیدههای خارق العاده را بیابد، برای رهایی از آن به ذکراوراد ونجواها میپرداخت تا مصیبتها را کاهش دهدونتایج دلخواه رااز آن به دست آوردو سبب شد تا به تدریج باورها درذهن اوشکل بگیرد. بیشتر آنها نیز برخاسته از فقدان دانش کافی مردمان گذشته بوده است. محمود دولتآبادی در رمانهای برگزیده از باورهای عامیانۀ فراوانی در لابهلای داستانها، بجا و به موقع بهره برده است. هدف پژوهش بازتاب باورهای عامیانه دررمانهای کلیدر، جای خالی سلوچ و روزگار سپری شدۀ مردم سالخورده است. باورهای عامیانه، جلوهای از فرهنگ عامّه یا فولکلوراست که درمتن زندگی وفرهنگ ملّتها جریان داردوبه شکلهای گوناگون خود را نمایان میسازد. بررسی باورهای عامیانه به منزلۀ تاییدآن نیست. امّااز توجّه بیشمار عامّه به این عقاید خرافی، چه در حوزۀ ادبیّات وچه درحوزۀ اجتماع در خصوص مسائلی که از قوّۀ درک آن عاجز بوده اند وقادر نبوده اند تفکّری منطقی را برآن حاکم کنند، نمیتوان صرف نظر کرد. زیرا بررسی وبازتاب باورها واعتقادات از بسیاری زوایای تاریک زندگی گذشتگان پرده برمی داردوآیندگان رااز پیروی کورکورانه وصحّه گذاشتن براعتقادات بیپایه بر حذر میدارد. در مقالۀ حاضر باورها براساس رمانهای برگزیدۀ محمود دولت آبادی استخراج شده است. شواهد، بسیارفراوان بوده که تنها برخی از آنها به صورت اختصار آمده است.
Machine summary:
سوالات تحقیق ١-بازتاب باورهای عامیانه دررمان کلیدر شامل چه مواردی است ؟ ٢-بازتاب باورهای عامیانه در رمان جای خالی سلوچ چگونه است ؟ ٣-بازتاب باورهای عامیانـه در رمـان روزگـار سـپری شـدة مـردم سـالخورده شـامل چـه گونه هایی است ؟ اهداف تحقیق ١-ارائۀ نمونه هایی از باورها در رمان های کلیدر،جای خالی سلوچ ،روزگار سپری شدة مردم سالخورده ٢-آشنایی با باورها وخرافات در آثار برگزیدة محمود دولت آبادی ٣-چگونگی رویارویی بشر باباورهای عوام در زندگی روزمره امروزی باورهای عامیـانه ١- باورها و خرافات میتوان گفت ادبیات هر ملّتی، در هر دوره ای، جلوه گاه فرهنگ مردمـانی اسـت کـه در آن دوره ها زندگی کرده اند؛ چنان که فضای روستایی آثار محمود دولت آبادی، تصویر جامعـه ای دارای بافت سنّتی را در پیش چشمان خواننده مجسّم میکند؛ جایی که باورها و خرافات ، ذهن ، اندیشـه و زندگی مردمان را تحت سلطۀ خود درآورده است .
مشخّصات جن ها در باور عوام در آثار برگزیدة دولت آبادی، به ویژه در رمان روزگار سپری شدة مردم سالخورده ، بـه پدیـدة جن از جنبه های مختلفی اشاره شده است که در این قسمت ، به بررسی آن ها پرداخته ایم : باقیزاده در پژوهشی تحت عنوان جن ، حقیقت و ویژگیها مـینویسـد: «از قـرآن اسـتفاده میشود که جنیان زندگی اجتماعی دارند؛ آن جا که میفرماید: و گروهی از جـن را نـزد تـو روانـه کردیم تا قرآن را بشنوند، چون به حضرتش رسیدند، گفتند: گوش فرا دهید.