Abstract:
ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ در ﺻﺪد ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ ﯾﮑﯽ از ﺣﻘﺎﯾﻖ ﻗﺮآﻧﯽ، ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی ﻧﻈﺎم ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮات ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ و آﯾﺖ اﷲ ﻣﺼﺒﺎح ﯾﺰدی ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎی آن ﻫﺎ در اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺗﻔﺴﯿﺮی ﺑﻪ ﺷﺮح ﻣﺼﺎدﯾﻖ و ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی ﻧﻈﺎم ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﭙﺮدازد. در آن ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﻣﺼﺎدﯾﻖ ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻮﺟﻮدات، ﺷﻬﺎدت و ﮔﻮاﻫﯽ و ﺣﺸﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ دﻻﯾﻞ ﻧﻘﻠﯽ، وﺟﻮد اﯾﻦ ﺻﻔﺎت در ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﯿﺪه اﺳﺖ. ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﮐﯽ از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از اﺧﺘﻼف ﺟﺰﺋﯽ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ و اﯾﺖ اﷲ ﻣﺼﺒﺎح ﯾﺰدی ﻫﻤﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﻧﻈﺎم ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ درﺟﻪ وﺟﻮد ی ﺷﺎن از ﻋﻠﻢ و ﺷﻌﻮر و ﻧﻮﻋﯽ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ و ﮔﻮاﻫﯽ و ﺷﻬﺎدت ﻣﯽدﻫﻨﺪ و ﺑﺮﺧﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﺤﺸﻮر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺷﻌﻮر و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی ﻣﻮﺟﻮدات را درک ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ و اﯾﻦ دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ در آن ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ.
Machine summary:
يافته ها و نتايج تحقيق حاکي از اين است که با صرف نظر از اختلاف جزئي در برخي موارد از نظر علامه طباطبايي و ايت الله مصباح يزدي همه موجودات نظام طبيعت متناسب با درجه وجود ي شان از علم و شعور و نوعي هوشمندي برخوردارند و خداوند را به صورت حقيقي تسبيح مي گويند و گواهي و شهادت ميدهند و برخي نيز محشور مي شوند.
واژه هاي کليدي: هوشمندي ، طبيعت ، تسبيح ، حشر، ادراک مقدمه : هوشمندي موجودات و به طور کلي طبيعت ، يکي از بحث هايي است که در آيات قرآن شواهد بسياري بر آن وجود دارد با کمي تأمل در محتواي آنها اين مسئله به دست ميآيد که تمام جهان هستي داراي شعور و ادراک مي باشند و از نوعي هوشمندي برخوردارند نظير آياتي چون تسبيح موجودات ، شهادت اعضا و جوارح انسان و اشياء ، حشر موجودات و ....
٢-١-گواهي و شهادت موجودات از نظر آيت الله مصباح يزدي در اصل وجود شعور و احساس و نوعي آگاهي و علم در مجموعه آفريده ها شکي نيست بلکه اختلاف در کيفيت آنهاست که آيا اين علم همراه با روح ملکوتي اشياست يا اينکه واقعا خود آنها داراي درک و شعورند، بنابر ايه ٢١ سوره فصلت :گنهکاران به پوست بدن خود گويند چگونه بر اعمال ما شهادت داديد؟ آن اعضا جواب ميدهند :خدايي که همه موجودات را به سخن آورد ما را نيز گويا گردانيد.