Abstract:
یکی از مهمترین شاخصها در ارتباط با مردمسالاری و دموکراسی، شفافیت اقتصادی و نبود یا سطح بسیار پایین فساد اقتصادی است. طبعا عدم کنترل فساد اقتصادی موجب تضعیف مشروعیت سیاسی حکومت میشود. در این پژوهش تلاش شده است با روش تبیینی کیفی از طریق مصاحبه با نخبگان و فعالان دانشگاهی شیراز به این پرسش پاسخ داده شود که جامعه مدنی تا چه اندازه در عرصه مبارزه با فساد اقتصادی و نهادینه کردن شفافیت اقتصادی از کارنامه و عملکرد پذیرفتنی برخوردار بوده است و چرا؟ یافته و برآیند کلی حاکی از کارنامه ناپذیرفتنی جامعه مدنی در ارتباط با پیشگیری از فساد و شفافیت اقتصادی بود. این کارنامه ناپذیرفتنی، از یک سو ریشه در موانع و محدودیت های حکومتی و عدم فرصت سازی های موثر قانونی، عملی و تشویقی مطلوب برای ایفای نقش بهتر جامعه مدنی دارد. از سوی دیگر، نتیجه ضعف و کاستی ها در خود جامعه مدنی اعم از عدم اولویت گذاری و اهتمام جدی برای تبدیل شفافیت اقتصادی به مطالبه عمومی و ایجاد یک جنبش اجتماعی موثر و مستمر است. در نهایت این که در سطح وسیعتر، عدم همراهی افکار عمومی و جامعه با جامعه مدنی در این کارنامه نستا مردود موثر بوده است. در پایان به صورت مبسوط، پیشنهادهای عملی برای تقویت نقش نظارتی و ضد فسادی جامعه مدنی در ساحت های نظری- فکری، نهادی، اقدامی و حاکمیتی طرح شده است.
Economic transparency is one of the most important indexes in democracies. Non control of economic corruption led to weakening of political legitimacy of government. By explanation method and interview to Shiraz"s academic Elites, in this study, has been tried to answer this question: how much is successful and acceptable the function of civil society in it's function and combat to economic corruption and why? The main finding of this study shows the unacceptable function of civil society in Iran due to these reasons: impediments in governmental structures and absence of legal, possible and encouragement opportunities and in other hand due to weakness and dysfunctions in civil society such as none serious practical performance and action in pay attention to political transparency to general demand and shaping a social movement and absent of public opinion In the end, practical recommendation be noted in modification and enforcement of surveillance mechanism and transparency.
Machine summary:
مهـم تـرین موضوعهای موردبررسی پژوهش عبارتاند از: «اقدامات و کنش های جامعۀ مدنی در راسـتای مطالبه گری و چالش گری دربارٔە شفافیت اقتصادی، دستاوردها و موفقیت هـای جامعـۀ مـدنی ، میزان صداقت و تلاش جدی برای مبارزه با فساد، موانـع و چـالش هـای سیاسـی ــحـاکمیتی و اقتصادی ، کاستی هـا و ضـعف هـای خـود جامعـۀ مـدنی و کنشـگران مـدنی ، میـزان همراهـی فکریـنگرشی و عملی جامعه یا بدنـۀ اجتمـاعی بـا کنشـگران و نهادهـای مـدنی و سـرانجام، پیشنهادهای عملی ـکاربردی نخبگان دانشگاهی شیراز در راستای مبـارزه بـا فسـاد اقتصـادی و نهادینه سازی شفافیت اقتصادی .
به تناسب سه سطح خرد١، میانی ۲ و کلان سیاست ۳، و بـه منظور واقـع بینانـه بـودن و لـزوم جامعیت تحلیل ، در این پژوهش تلاش شده است که پرسش ها، در راسـتای ارزیـابی نقـش یـا عملکرد، دستاوردها و چالش های جامعۀ مدنی در زمینۀ مبارزه با فساد و شفافیت اقتصـادی در سه سـطح یادشـده ، یعنـی بسـترها، فرصـت هـا و چـالش هـا یـا کاسـتی هـا در سـطوح خـرد (شهروندان )، میانی (خود کنشگران و نهادها یا تشکل های مدنی )، و کلانحاکمیتی (حکومت و نهادهای حکومتی ، سیاست ها، فرصت ها، و محدودیت های موجـود بـرای نهادهـا و جامعـۀ مدنی ) طرح و تحلیل شوند.
به مثابه کنشگرانی شـفاف و متعهد در روشنگری و پیشبرد عدالت خواهی و فسادستیزی و ضـرورت تبـدیل آن بـه مطالبـۀ عمومی برای اعمال فشار به حکومت برای نهادینه سازی شفافیت و جلوگیری از فساد اقتصـادی تلقی و برداشت شده است ؛ بنابراین ، حساب این کنشگران و نهادهـای مـدنی واقـع در جامعـۀ مدنی را از تشکل های حزبی و جناحی جدا کرده اند.