Abstract:
آموزههای عبید زاکانی در اخلاق الأشراف از دامنه گستردهای از دانش مانند آثار ادبی، تاریخی، تفاسیر قرآن و متون عرفانی، کتب اخلاقی و آثار فلسفی سرچشمه گرفته و عبید در ترسیم اخلاقِ «مذهب منسوخ» و «مذهب مختار» در رسالۀ خود با خلاقیت و آزادی از آنها بهره برده است. او گاه این منابع را چنان دگرگون کرده که از آنها تنها صورتی ضعیف برجای مانده است و گاهی هم به ویژه در بهرهگیری از منابع اخلاقی، نهایت دقت را در رعایت امانت به کار برده است. عبید زاکانی از متنهایی اخلاقی و عرفانی و ادبی مانند تهذیب الاخلاق ابن مسکویه، احیاء علوم الدین غزالی، اخلاق ناصری خواجه نصیر طوسی و گلستان سعدی بیشترین تأثیر را پذیرفته است.
Obaid Zakani's teachings in The Ethics of the Nobility originated from a wide range of knowledge such as literary, historical works, interpretations of the Qur'an and mystical texts, moral books and philosophical works. And Obied in formulating the ethics of “Obsolete religion” and “Religion of Mokhtar”, has freely used them in the composition of his Ethics of the Nobility. Sometimes he has transformed these sources in such a way that only a weak form of them remains, and sometimes, especially in the use of moral sources, he has used the utmost care in observing the trust. Sometimes he has transformed these sources in such a way that only a weak form of them remains, and sometimes, especially in the use of moral sources, he has applied the utmost care in observing the trust. Obaid Zakani has received the most influence from moral, mystical and literary texts such as Tahzib al-Akhlaq Ibn Muskawiyyah, Revival of the Sciences of Al-Ghazali, Nasiri Ethics of Khajeh Nasir Tusi and Golestan by Saadi
Machine summary:
» (زاکـاني، ١٣٧٤، ١٦٣) و آن گـاه ايـن بيـت سعدي از گلستان را در تأييد سخن بزرگان ميآورد: «اندک اندک به هم شود بسيار دانه دانه است غله در انبار» (سعدي،١٣٩٠، باب هشتم ، حکايت ٦٢) ٣- گاهي هم در نثر خود به آوردن عبارتي از گلستان اکتفا کرده تـا بـا بهـره گيـري از الگوي اخلاقي خود در اخلاق الأشراف (گلستان سعدي) صـفت اخلاقـي قبيحـي را ماننـد دروغ زيبا جلوه دهد تا به وسيله آن از راست فتنه انگيز جلوگيري نمايد که به نظر ميآيـد عبيد در اين روش به دور از هر گونه طعن چنانکه در کتب روايي نيز اين نـوع از دروغ در مواردي خاص مورد تمجيد و ستايش قرار گرفته اسـت i سـخن مـيگويـد و مـيآورد کـه : «دروغ مصلحت آميز به از راسـت فتنـه انگيـز.
در ميـان سرچشمه هاي فکري عبيد در اخلاق الأشراف ، کتب اخلاقي به خصوص تهذيب اخـلاق از ابن مسکويه و اخلاق ناصري از خواجه نصيرالدين طوسي دو اثري است که عبيـد رعايـت اصل امانت را درباره آنها بيشتر مورد توجه قرار داده و کمتر در آنها تغيير ايجاد کرده است .
Ubaid Zakani's Generalities, Zavar Publications, Tehran.