Abstract:
طرح مسئله: اجرای طرحهای هادی و مدیریت زمینهای کشاورزی در اطراف شهر سراوان, یکی از اولویتها برای توسعة این
شهر است؛ زیرا بیتوجهی به این سکونتگاههای پیرامونی» مشکلاتی را برای سراوان همانند شهرهای زاهدان, چابهار و زابل ایجاد
کرده است.
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی اجرای طرحهای هادی در سکونتگاههای پیرامون سراوان انجام شده و در پی
آن است تاثیرات این طرحها را بر جلوگیری از حاشیهنشینی و تغییرات کاربری اراضی پیرامون این شهر نشان دهد.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر, توصیفی تحلیلی است. جامعة آماری پژوهش, ۵۱۳۱ نفر از سرپرستان خانوارهای
روستایی حومة شهر سراوان و ۳۰ نفر از کارشناسان و مسئولان توسعهة روستایی است. حجم نمونه با بهرهگیری از فرمول کوکران
در پنج سکونتگاه روستایی که از اجرای طرحهای هادی در آنها پنج سال میگذشت» ۳۵۰ نفر برآورد شد. روش گردآوری دادههاء
میدانی و کتابخانهای است و برای تحلیل دادهها در راستای آزمون فرضیات» آزمون آ تکنمونهای» همبستگی و تحلیل واریانس به
کار رفت.
نتایج پژوهش: نتایج نشان میدهد اجرای طرحهای هادی در کنترل حاشیهنشینی اثرگذاری مطلوب و در اهداف توسعهای
خود. عملکرد پذیرفتهای داشته است. اجرای طرحهای هادی از میزان حا شیهنشینی پیرامون شهر سراوان کاسته و واگذاری زمین
روستایی توسط بنیاد مسکن نقش مهمی در کنترل و مهار تصرفات اراضی در حاشیة شهر داشته است. میانگین اثرگذاری اجرای
طرحهای هادی بر ابعاد کالبدی برابر با ۰۱/۳۲ بر ابعاد اقتصادی معادل ۰۱/۹۸ بر ابعاد اجتماعی برابر با ۱/۷۹ و بر بعد حا شیهز شینی
معادل ۱۱/۷۸ ست که اثرگذاری مثبت اجرای طرحهای هادی را بر ساختار سکونتگاهها و کاهش 7 صرفات ارا ضی حا شیة شهر
سراوان نشان میدهد.
نوآوری: برای نخستینبار تاثیرات اجرای طرحهای هادی بر منطقة پژوهش با تصاویر ماهوارهای آسیبشناسی و تحلیل شد.
Statement of the Problem: The implementation of the guide plan and the management of
agricultural lands around the city of Saravan is one of the important priorities in the
development of this city, because the lack of attention to these surrounding settlements has
created problems for the cities such as Zahedan, Chabahar and Zabol.
Purpose: The purpose of this study was to analyze and evaluate the implementation of the
guide plan in the settlements around Saravan and to show the effects of this project in
preventing marginalization and land use changes around Saravan.
Research Method: This study was descriptive-analytical in terms of the method. The statistical
population included all 5131 heads of rural households of suburbs of Saravan city and 30
experts and officials of rural development. The sample size was based on the Cochran formula
in the five rural settlements that were implementing the plan for 5 years. Thus, three hundred
fifty individuals were estimated. The data collection was done using field and library methods;
one-sample t-test, correlation tests, and analysis of variance were used to analyze the data in
order to test the hypotheses.
Results: The results showed that the implementation of the guide plan in controlling the
marginalization has had a desirable effect and an acceptable performance in its developmental
goals. The implementation of the guide plan has reduced the marginalization level around the
city, and the assignment of the rural land by the Housing Foundation has played an important
role in controlling and regulating the expropriation of lands around the city. The average effects
of conducting the guide plan on physical, economic, social, and marginalization dimensions
were 1.32, 1.98, 1.79 1.78, respectively, which indicated the positive effect of the guide plan
on the structure of settlements and the reduction of land expropriation in the suburbs of Saravan
city.
Innovation: For the first time, the implementation of the guide plan in the study area was
analyzed with the satellite imagery
Machine summary:
هدف : پژوهش حاضر با هدف تحليل و ارزيابي اجراي طرح هاي هادي در سکونتگاههاي پيرامون سراوان انجام شده و در پي آن است تأثيرات اين طرح ها را بر جلوگيري از حاشيه نشيني و تغييرات کاربري اراضي پيرامون اين شهر نشان دهد.
اجراي طرح هاي هادي از ميزان حاشيه نشيني پيرامون شهر سراوان کاسته و واگذاري زمين روستايي توسط بنياد مسکن نقش مهمي در کنترل و مهارتصرفات اراضي در حاشيۀ شهر داشته است .
- راهبردهاي توسعۀ روستايي راهبردهايي که درزمينۀ توسعۀ روستايي در ايران ، چه در قالب برنامه هاي پنج ساله و چه در چهارچوب طرح هاي توسعۀ روستايي در سطوح ملي ، منطقه اي و محلي ، کم و بيش استفاده شده است (رضواني ، ١٣٨٣: ١١١)؛ شامل : راهبرد مراکز رشد روستايي با تأکيد بر نظريۀ قطب رشد؛ راهبرد توسعۀ روستا- شهري يا اگروپليتن ٢بر پايۀ مدل «مرکز- پيرامون » (صرافي، ١٣٧٧: ١٢٣)؛ راهبرد برنامه ريزي مراکز روستايي به مثابۀ برنامه ريزي سلسله مراتب سکونتگاهها (مطيعي لنگرودي، ١٣٨٤: ٩٧)؛ راهبرد نيازهاياساسي ،٣ از پرنفوذترين اين راهبردها که سازمان جهاني کار (I.
نتايج پژوهش نشان ميدهد اجراي طرح هاي هادي روستايي در سطح متوسط در اين زمينه موفق عمل نکرده است ؛ همچنين شاخص واگذاري زمين توسط بنياد مسکن در روستاهاي همجوار شهر سراوان براي برآوردن نياز مسکن روستاييان به منظور هدايت و سـاماندهي سـرريز جمعيت شـهرها حاکي از ميزان اثرگذاري در حد ١/٢٧ اسـت که فاصـلۀ متوسـطي با ميانگين اصلي (٣) دارد.
در اين زمينه نتايج پژوهش نشان ميدهد فاصلۀ روستاهاي حومه و مطالعه شده (دزک تا آسپيچ ) با مرکز شهرستان سراوان ، نقش زيادي در تمايل به اسکان روستاييان و مهاجران در اراضي واگذارشده توسط بنياد مسکن (در قالب طرح هاي هادي) و درنتيجه کاهش حاشيه نشيني شهر سراوان داشته است .